"Over vier jaar zit Microsoft zeker in de top vijf van leveranciers van beheer-tools." Fred Broussard, ‘senior analyst’ bij IDC, is er van overtuigd dat de softwaregigant fiks marktaandeel zal winnen in deze voor hem behoorlijk nieuwe markt. Nu nog zijn er wereldwijd slechts enkele duizenden installaties van MOM en in Nederland spreekt Microsoft slechts van tientallen. Maar: "Microsoft vormt een regelrechte bedreiging voor de bestaande leveranciers. Nu al."
Microsoft heeft al sinds midden jaren negentig beheersoftware in huis. Dat sloeg echter nooit echt aan. Het bedrijf introduceerde enkele maanden geleden echter de sterk verbeterde versie van zijn Microsoft Operations Manager: MOM 2005: een beheer-tool voor Windows-servers. Daarnaast brengt Microsoft dit jaar het Service Pack 1 uit van de Systems Management Software (SMS 2003) voor configuratie- en wijzigingenbeheer. SMS is vooral bedoeld voor migraties en upgrades van Windows-clients. Maar daar blijft het niet bij. Dit jaar brengt Microsoft Service Pack 1 voor SMS 2003 uit en een reporting engine onder de naam System Center 2005. Dit alles wordt volgend jaar geïntegreerd tot een compleet pakket voor systeembeheer. En daarmee heeft Microsoft een serieus wapen om de strijd aan te gaan met de andere leveranciers van beheer-tools. En daar blijft het niet bij, verzekert Arjan Oude Kotte, business group manager serverproducten bij Microsoft Nederland. "MOM is zeker niet het laatste beheerproduct. Wij hebben vorig jaar de Common Engineering Criteria opgesteld voor serversoftware, onder meer om het minder complex te maken en het product voorspelbaarder te maken. Die criteria gelden voor al onze producten. Dat leidt er uiteindelijk toe dat er altijd een MOM-package zal zitten bij elk serverproduct, waardoor dit altijd in MOM te beheren zal zijn." En waarom Microsoft zoveel werk van deze tools maakt is duidelijk. Oude Kotte: "Voor ons is de beheermarkt interessant omdat daarin nog groei zit."
Met zijn twee tools kan Microsoft bij lange na niet tippen aan het aanbod dat de gevestigde leveranciers in de beheermarkt kunnen leveren. De markt voor zogeheten enterprise management systems, wordt tot nu toe gedomineerd door de ‘Grote Vier’: Computer Associates met Unicenter, IBM met Tivoli, HP met OpenView en BMC met onder meer Remedy. Zij leveren zogeheten beheerframes, die als een paraplu over de bestaande ICT-infrastructuur gelegd kunnen worden om alles te kunnen beheren. Hun veel bredere assortiment en het feit dat Microsoft zich beperkt tot het beheer van het Windows-platform terwijl in bijna elke organisatie meerdere platformen worden gebruikt, voeren zij aan als argumenten om aan te tonen dat de softwaregigant niet ver zal komen in ‘hun’ beheermarkt. Magdy Assem van HP: "Er bestaan geen homogene datacenters in deze wereld. Bij beheer gaat het erom dat een heterogene omgeving geautomatiseerd wordt. Daar draait het om voor een CIO in een grote organisatie. " Oude Kotte van Microsoft ziet het probleem niet zo. "Er is interoperabiliteit, maar wij gaan zeker geen tools uitbrengen voor het beheren van platforms als Linux en Unix. Daarvoor vertrouwen wij op derde partijen; zij ontwikkelden al uitbreidingen en aanpassingen op MOM. En dan vormen we wél een stevig alternatief in de markt voor het beheer van heterogene omgevingen."
Assem van HP is er niet bang voor. "Volgens IDC zijn wij nummer één qua omzet en installed base voor de enterprise beheermarkt. Wij maken ons dus geen zorgen met een marktaandeel dat al twee keer zo groot is als dat van nummer twee." Broussard van IDC denkt dat de opmars van Microsoft inderdaad getemperd wordt doordat bedrijven al jaren de software van de grote leveranciers gebruiken. "Zij hebben al heel veel geld in die software en de trainingen daarvoor gestoken. En een CA of een HP geeft dan ongetwijfeld kortingen als je nieuwe tools nodig hebt die hetzelfde kunnen als SMS en MOM."
Magdy Assem, wereldwijd directeur MSO Network Service Management van HP: "Wij zijn nog nooit OpenView-klanten tegen gekomen die overstappen op MOM en SMS. Een klant maakt voor een product als het onze eenmaal een keus en stapt dan niet meer vanaf voor enkele componenten". Omgekeerd wel. Assem: "Wij zijn niet bang voor Microsoft. Hun tools vormen een component dat in onze oplossing geïntegreerd kan worden. Je ziet ons met MOM en SMS samen, of je ziet alleen OpenView." Hij mikt daarmee op klanten die hun beheer beginnen met SMS en MOM. "Ons doel is daar onze spullen aan vast te koppelen tot een end to end-oplossing. Dat gaat veel verder dan het beheer van clients en servers."
Broussard van IDC ziet Microsoft dan wel heel sterk worden, maar niet zo sterk als in de pc-softwaremarkt. "De markt voor configuratie- en wijzigingenbeheer, gecombineerd met die van softwaredistributie was in 2003 goed voor een omzet van 1,86 miljard dollar. Daarin spelen 60 leveranciers en domineert niemand. De top 5 heeft samen hoogstens dertig procent van de markt. Er is daar dus veel ruimte voor andere spelers en niche-spelers. Die markt kan Microsoft echt niet in zeg vijf jaar domineren."

Jordi Van Herk van onderzoek- en adviesbureau Independenttool heeft een nog sterker argument. "Om te kunnen domineren in de beheermarkt zoals bij pc-besturingssystemen zou Microsoft om te beginnen Linux moeten kopen en dat zie ik niet zo snel gebeuren."
Microsoft mag dan bij de grote organisaties nog geen beheerpositie hebben, de groeimogelijkheden in het MKB zijn des te groter, al was het maar omdat organisaties zelden met de grote beheerframes werken.
Oude Kotte van Microsoft: "In eerste instantie vinden wij nu klanten onder de ‘enterprises’, de grote organisaties. Ja, inderdaad, klanten met een heterogene oplossing. Windows is daar onderdeel van een grotere omgeving. Daar zijn onze tools gelanceerd. Wij zien nu dat beheer ‘naar beneden wordt gedrukt’; naar kleinere organisaties. Daarom is er ook een workgroup-versie gekomen."
Broussard van IDC stelt dat Microsoft heel ver kan komen in het MKB, juist door zijn enorme hoeveelheid partners. "Sommige producten zijn niet zo makkelijk zelf te installeren en dan is het wel heel erg handig als die partners de ‘setups’ doen. Er zijn geen andere leveranciers met zo’n sterk kanaal in het MKB. CA heeft ook een heel sterk kanaal, maar niet in het MKB!"
Hans Dill, marketing manager bij BMC Nederland: "Microsoft zit met zijn tools aan de onderkant van de markt waar wij op mikken." Voorlopig is dat geen probleem voor BMC, stelt Dill. "Natuurlijk houden we rekening met Microsoft, maar voorlopig zijn we ze nog niet echt tegengekomen. Dat gaat wel gebeuren hoor, maar Microsoft moet eerst maar eens laten zien wat het daar werkelijk kan." Hij wijst erop dat "de mainframes bepaald nog niet zijn uitgefaseerd. En daar heeft Microsoft geen oplossingen voor. Wij hebben een veel volwaardiger aanbod op het gebied van beheer; we zijn gevestigde instituten."
CA, dat zich van de ‘grote vier’ nog het meest richt op het MKB, maakt zich sterk voor de strijd. Marcel den Hartog van CA Nederland is er van overtuigd dat zeker de wat grotere bedrijven uit het MKB het niet prettig vinden om niet alleen op het gebied van kantoorsoftware afhankelijk te zijn van Microsoft maar ook nog eens op het gebied van beheer. "Voor het MKB lijkt het wel heel makkelijk om alles in handen van Microsoft te geven. Het werkt dan wel heel goed, maar ze willen niet meer aan handen en voeten gebonden zijn aan één bedrijf."
Hij wijst ook nog eens op het feit dat MOM en SMS alleen het Windows-platform aankunnen. "Ook in het MKB draait niet alles alleen op Windows. Storageservers bijvoorbeeld draaien op Linux. Daar merk je niets van tot je gaat beheren. Dan is het wel zo handig dat je met hetzelfde tool beide platforms kunt beheren."
Jordi van Herk ziet dat ook als een duidelijke beperking. "Aan de andere kant heeft Microsoft hiermee wel een duidelijk voorsprong op de concurrentie in de Windows-omgeving." En dat ziet de concurrentie ook. Uit een onderzoek van Independenttool onder kleine en grote leveranciers van beheersoftware voor het MKB bleek dat zij vrijwel unaniem Microsoft als de belangrijkste concurrent zien op dit moment. Van Herk: "Microsoft heeft heel veel klanten in zowel de grote organisaties als het MKB. En men kiest Microsoft nogal eens puur om de naam. Veel bedrijven hebben de strategie om alleen met spullen van Microsoft te werken en dan kiest met ook voor MOM en SMS."
Van Herk wijst er ook op dat de meeste grote leveranciers Microsoft niet alleen als concurrent maar ook als partner hebben. "Ze hebben inmiddels allemaal koppelingen in hun frames naar de software van Microsoft." Ook diverse dienstverleners bieden de tools van Microsoft al aan." Ordina, nota bene in Nederland de dienstverlener met het grootste aantal medewerkers dat zich voor HP’s OpenView-onderdelen heeft gecertificeerd, heeft er bijvoorbeeld vorig jaar voor gekozen zich ook te specialiseren in MOM van Microsoft. Consultant Henk van Eldik: "We wilden ons terrein verbreden met nog één leverancier. We hebben daarbij gekozen voor Microsoft omdat we de kracht van MOM 2005 hebben gezien, maar ook omdat ik verwacht dat Microsoft op termijn hier heel veel succes mee zal hebben. Daar kun je eigenlijk wel vergif op innemen. En op dat succes willen we meeliften."
Altiris, een middelgrote leverancier van beheer-tools en actief in het MKB, concurreert inmiddels sterk met SMS. "Microsoft koopt hier een beetje marktaandeel door prijsdumping, vooral in het onderwijs. Daar gaan wij niet in mee. En alles bij elkaar hebben wij dit jaar toch enige winst op Microsoft geboekt, vooral doordat wij wel een mix van platforms kunnen bedienen en Microsoft alleen het eigen platform. Wat ik erg leuk vind is dat we ook wel door klanten gevraagd worden in situaties waarin ze al SMS hebben maar dat schiet dan tekort!"
Van Hintum denkt dat het voor klanten de doorslag geeft dat de tools van Altiris meer functies bieden. Niettemin ziet hij Microsoft als een serieuze speler. "Meer door zijn naam dan door zijn producten trouwens." Dat die naam voor veel klanten welhaast blind de doorslag geeft, is dan wel een klein probleempje. "Men kijkt echt wel naar de functies van de tools. En je ziet ook klanten die SMS gratis krijgen maar dat op de plank laten liggen. Het gaat hen dan om functionaliteit en gebruiksgemak. Als je iets gratis krijgt maar vervolgens een vermogen kwijt bent om het geïnstalleerd te krijgen..."
"Of wij last hebben van Microsoft? Het is eerder andersom: Microsoft heeft last van Altiris!", zegt Van Hintum. Zijn collega Arie Joosse lacht: "Ze kunnen Altiris met al hun geld natuurlijk ook gewoon kopen. Dan hebben ze geen last meer van ons!"Henk van Eldik, als consultant bij Ordina gespecialiseerd in HP OpenView, heeft onlangs een implementatie gedaan van MOM 2005 bij een ministerie. Dit ministerie heeft zeventig servers staan die onder Windows 2000 en 2003 draaiden voor alle backoffice-onderdelen. Het had al implementaties achter de rug van beheer-tools van CA en HP. De technische beheerders vonden deze echter te omslachtig, ook al omdat er te veel mogelijkheden in zaten. Van Eldik: "Voor de gemiddelde beheerder is het moeilijk de vertaalslag naar het management te maken. Het resultaat is dat dat management een beslissing neemt over software en de beheerders die over de schutting geworpen krijgen. Dan komen er externe consultants die helpen installeren, maar als de adviseurs weg zijn, zijn die tools uiteindelijk te complex voor de beheerders." Het departement koos uiteindelijk voor MOM 2005. Dat beviel de beheerders beter. "Als Microsoft-man zie je in MOM alles van Microsoft terug: het ziet eruit als Outlook 2003, de menu’s zien er uit zoals ze dat gewend zijn. Dan willen ze daar veel liever mee beheren."
Voor Van Eldik was dit de eerste grote implementatie van MOM 2005 en het viel hem alleszins mee, zegt hij met nadruk. "Alle zeventig servers zijn voorzien van agents. In OpenView is het vaak lastig om agents automatisch te installeren, bijvoorbeeld door de settings van de firewall, hardening van een Internet Information Server of diverse instellingen binnen het besturingssysteem van een Windows-server. Daarbij moet alles meezitten. In negen van de tien gevallen heb je problemen met het automatisch uitrollen van de agents, zeker als je dat op draaiende productiesystemen wilt doen. Met MOM 2005 ging het prima. MOM zag zonder noemenswaardige problemen alle systemen en de agents gingen daar automatisch ‘on the fly’ naar toe."
Van Eldik had tevoren al twee testomgevingen opgezet met identieke hardware en loads. Daarbij bleek dat de MOM 2005-agent geleidelijk resources afstoot als het systeem instabiel dreigt te worden door "een te grote load." OpenView hanteert dit principe niet. De agents van OpenView blijven heel hard werken en constant 10 tot 15 MB geheugen gebruiken, terwijl de agents van MOM 2005 dan hun geheugengebruik in stappen van 3 MB terugbrengen tot 5 MB. Op dat punt schakelen ze zichzelf na een laatste noodkreet richting de MOM 2005-server uit, want dan vinden ze het systeem te instabiel." Van Eldik vindt de agents van beide systemen even intelligent: ze halen dezelfde informatie uit de systemen."En in tegenstelling tot wat nogal eens beweerd wordt, kun je met MOM wel degelijk routers en switches monitoren. Datzelfde geldt voor het afvangen van SNMP-traps en het diepgaand monitoren van Syslog en overige logfiles."
Voordeel is ook de activiteit van ontwikkelpartners, meent Van Eldik. "Ik merk dat de MOM-community een soort open source-community wordt. Dat betreft dan vooral de ‘management packs’. Bij de grote leveranciers (bijvoorbeeld HP) zijn die zwaar verbonden aan het eigen bedrijf: wil je daarvoor een management pack ontwikkelen dan moet dat bijvoorbeeld door hen gecertificeerd zijn. Voor MOM heeft Microsoft dat juist vrij gegeven. Er zijn nu partijen die management packs ontwikkelen voor Cisco-producten. Er zijn er zelfs die ze ontwikkelen om Linux te monitoren."
Maar er zijn ook nadelen aan MOM 2005. Van Eldik: "De mogelijkheden voor het monitoren van niet-Windows serverplatforms zijn nog erg prematuur. Daar komt nog bij dat de security erg elementair is. User-rollen ontbreken; op dit moment krijgt onder MOM iedere eerstelijn-beheerder alle stromen van events te zien terwijl je als organisatie bepaalde typen informatie niet voor alle beheerders toegankelijk wilt maken. Een SQL beheerder hoeft bijvoorbeeld niets te weten van Exchange-replicatie." Ook vindt Van Eldik het een nadeel dat MOM 2005 alleen kan communiceren met een SQL-database. Terwijl er legio organisaties zijn die Oracle als standaard intern gebruiken. "Organisaties zullen MOM 2005 ook graag gekoppeld zien met een service desk-omgeving zodat er automatisch trouble-tickets aangemaakt kunnen worden. Een MOM 2005-koppeling met een servicedesk- omgeving is echter niet zo eenvoudig te realiseren als bij de overige ‘bekende’ enterprise management software." Hij blijft echter behoorlijk enthousiast: "Ik vind het vooral intrigerend dat het zo makkelijk is uit te breiden. Er zitten al heel veel management packs in, die worden bijna gratis meegeleverd. Ik heb me bij dat ministerie geconcentreerd op Exchange Management Packs. Ik zag tot mijn verwondering dat nadat die management packs op de agents waren gezet er plotseling honderden rules bijgezet werden. Bij OpenView krijg je er maximaal zeventig rules bij! Dan haal je wel veel meer informatie uit het systeem. En bij OpenView SPI moet er betaald worden terwijl het management pack voor Exchange kosteloos is."

Voor- en nadelen

Microsoft

• Relatief goedkoop

• -Vertrouwd interface voor beheerders

• -Veel ruimte voor ontwikkelpartners

• -Weinig ondersteuning buiten Windows-platform

• -Gebondenheid aan SQL-database

• -Weinig verfijning in autorisaties

• -Integratie met andere tools lastig

Grote vier

• -Ondersteunen veel platforms

• -Veel functionaliteit

• -Ingewikkelder in gebruik

• -Relatief duur

• -Gebondenheid aan leveranciers