Kan een office zonder Microsoft?

Internetreus Google heeft in 2006 de kiem gelegd voor Google Docs. Die webgebaseerde tegenhanger van Microsoft Office is (haast naar voorbeeld van Microsoft) eenvoudig begonnen, met een overname. De basale onlinetekstverwerker Writely die in 2005 debuteerde, is door Google overgenomen en uitgebouwd.

Webapps en applicaties

Microsofts webconcurrent Google had al vrij snel nuttige functionaliteit op orde, zoals gelijktijdig met meerdere gebruikers in één en hetzelfde document werken. Office-maker Microsoft volgde toen met omstebeurt-werken in een aankomende nieuwe versie van zijn softwarepakket. Ondanks de functionele voorsprong op sommige punten heeft Google Docs nooit de dominantie van het Microsoft-pakket weten te verdringen.

Bovendien geldt qua veilig gebruik wat data betreft voor Google wat ook voor Office-in-cloudopstelling geldt. Zie maar de strubbelingen tussen Google en de Nederlandse overheid en onderwijssector. De cloudgedreven toekomst lijkt dus het struikelblok te zijn. Misschien dan teruggrijpen op het verleden? Ooit was de vraag namelijk niet of office zonder Microsoft kan, maar of Microsofts kantoorpakket wel kon opboksen tegen WordPerfect (Office).

Van WP via Novell naar Corel

Na verlies van de dominante marktpositie aan Microsoft is die concurrent niet teloorgegaan. Na overname door Microsoft-concurrent Novell is het alternatieve productiviteitspakket doorverkocht aan Corel. Die Canadese softwareleverancier is bekend van tegenhangers voor veelgebruikte Adobe-producten voor grafisch werk. Maar naast pakketten als CorelDRAW, Video Studio en (het ooit overgenomen) PaintShop Pro levert Corel nu nog steeds WordPerfect Office.

Herkomstland Canada staat op de Europese lijst van adequaat bevonden landen voor datadoorgifte. Dit betekent dat het Noord-Amerikaanse land volgens de Europese Commissie een passend beschermingsniveau biedt voor gegevens van EU-burgers. Dus het valt als veilig te beschouwen als er sprake is van dataverkeer. Wat misschien niet eens aan de orde is aangezien het hier nog een traditioneel softwarepakket betreft; niet gekoppeld aan clouddiensten.

Jammer alleen is dat WordPerfect Office naast interessante pluspunten ook wat opvallende minpunten heeft, aldus een recensie van PCMag. Zoals een wat verouderde gebruikersinterface, geen uitvoeringen voor Macs of smartphones, en achterlopen van de tegenhangers van Microsoft Excel en PowerPoint.

Oh, en dit alternatieve kantoorpakket ontbeert mogelijkheden voor realtime samenwerking (collaboration). Met dat laatste minpunt mist deze Microsoft-concurrent toch wel wat moderne mogelijkheden die tegenwoordig gemeengoed zijn. Het verleden dan toch maar laten rusten?

Waar kan ik heen? Ik kan niet naar open source. Kan niet naar open source, dat vind ik te eng. Waar kan ik heen? Ik kan niet naar Oracle, dat is me te streng.

Opensource-opties

Maar wacht! Er is nog een alternatief uit het verleden. In het WordPerfect-tijdperk was er ook het kleine StarOffice, dat later is overgenomen door het toen grote Sun Microsystems waarna dat kantoorpakket als open source is uitgebracht. Dit OpenOffice heeft toen wat groei meegemaakt, maar is na de overname van Sun door softwaregigant Oracle wat in verval geraakt.

De nieuwe eigenaar van OpenOffice heeft uiteindelijk zijn handen ervan afgetrokken en het overgelaten aan opensourcestichting Apache. In de tussentijd was er vanuit de ontwikkelgemeenschap de aftakking LibreOffice ontstaan. Dat alternatief - voor OpenOffice en Microsoft Office - is een eigen leven gaan leiden, maar heeft (net als andere kantoorconcurrenten) nog geen marktverschuivingen veroorzaakt.

Bovendien schuilt een groot deel van Office’ aantrekkingskracht in koppelingen en integraties, tegenwoordig met handige clouddiensten. (Koppeling en integratie vormen van oudsher al de kracht van Microsoft; zo is Office zelf ooit groot geworden.) Zelfs als gebruikers niet gaan voor cloudkeuze met Office 365 is er al de nuttige koppeling met Microsofts cloudopslag OneDrive.

Cloud als probleem

Vanuit die hoek zijn er ook enige alternatieven, zoals Dropbox met zijn collaborationmogelijkheden en documentbewerker Paper. Ook cloudopslagaanbieder Box houdt zich bezig met meer dan alleen data opslaan. Creatieve creatie van content en zakelijke samenwerking daaraan zijn speerpunten van ook deze leverancier. Voor collaboration haakt Box echter aan op communicatie- en kantoorapps van derden, waaronder Microsoft Office.

Toch zijn dat ook weer Amerikaanse aanbieders, met cloudaanbod en daarmee dus datadoorgifte. En dat lijkt dus het grote struikelblok te zijn, is begin 2019 al geconstateerd door Zweden. Daar bovenop is nog de geruchtmakende Schrems II-uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie gekomen. Maar daarna zijn ook weer onderhandelingen, afspraken en aanpassingen gekomen, zie maar de recente stappen die techreuzen Microsoft en Google hebben gezet.

Ik heb getwijfeld over Microsoft. Omdat iedereen dat draait. Ik heb getwijfeld over Microsoft. Want Office is wat me paait. Ik stond zelfs in dubio. Maar ik nam geen enkel risico. Ik heb getwijfeld over Microsoft.

Zelf doen dus?

Naast de afwachtende optie van bestaand Office-gebruik juridisch op orde laten krijgen, is er nog een alternatief. Zelf doen, met open source en eventueel eigen cloud. Makkelijker gezegd dan gedaan, dat wel. Tech-savvy Kamerlid Lisa van Ginneken heeft eerder dit jaar al Kamervragen in die richting gesteld.

Het wiel hoeft echter niet helemaal opnieuw uitgevonden te worden. Vanuit LibreOffice is namelijk de cloudgerichte aftakking Collabora Office ontstaan. Dat opensourcepakket, met Brits bedrijf erachter, valt te draaien in clouds naar keuze. Inclusief een echt eigen platform via het open source Nextcloud. In theorie kan elke hoster, telco, datacenter of andere ICT-dienstverlener dus een Office-alternatief bieden. Mits ze dat antwoorden op de vraag: Waar kan ik heen?