In een brief aan de gemeenteraad schrijft wethouder Eric Wiebes (VVD) dat door het noodgedwongen uitstel met twee jaar van een ‘verbeterplan’ een tekort ontstaat van 42,8 miljoen euro. Daar bovenop geeft de Dienst ICT minstens 4,8 miljoen euro meer uit dan begroot.

Een eerder aangekondigd verbeterplan zou vanaf 2014 ruim 20 miljoen euro per jaar besparen. Wiebes legde de uitvoering begin dit jaar stil omdat het alleen maar tot extra storingen in het gemeentelijke computernetwerk leidde.

Daarna heeft de gemeentesecretaris het functioneren van de Dienst ICT onderzocht. “Het onderzoek bevestigt het beeld dat de gemeentelijke ICT zich in een crisis bevindt”, schrijft Wiebes. “Stabilisatie en integratie van de organisatie, techniek en financiën (...) zijn essentieel voordat begonnen kan worden met de uitvoering van het Uitvoeringsplan Eén ICT voor één Amsterdam.” Daarmee schuift de start grotendeels op tot 2013.

Over de interne organisatie oordeelt het onderzoek dat de Dienst ICT niet berekend is op de opgave waarvoor zij staat. Afdelingen zijn niet of onvoldoende geïntegreerd. Een groot deel van het personeel scoort onvoldoende op de gevraagde competenties. Veel kennis en expertise ontbreekt of wordt ‘tijdelijk’ door externen ingevuld. Ook het management van personeel en financiën is niet op orde.

Beroerd is het ook gesteld met de technische infrastructuur. Zo is het gemeentelijk netwerk E-net 1.0 verouderd en kostbaar, zijn cruciale onderdelen van de vele datacenters enkelvoudig uitgevoerd, is het concept van een nieuwe basiswerkplek verouderd en zorgen storingen vaak voor kettingreacties.

De gemeentelijke diensten bezitten 526 applicaties, waarvan er vele verouderd zijn. Dertig worden technisch door de Dienst ICT beheerd, de rest op basis van ‘best effort’ door externe partijen. In de hele stad zijn 326 grotere ICT-projecten aan de gang. De meeste waren niet te beoordelen door gebrek aan informatie.

Ook de governance rammelt, blijkt uit het onderzoek. Wiebes: “Het ICT-stelsel is onvolwassen. Ad-hoc werkwijzen domineren. Overzicht en regie over de gemeentelijke ICT-uitgaven is ontoereikend”, schrijft Wiebes. Leveranciers worden onvoldoende aangestuurd door meerdere partijen binnen de gemeente.

De ‘crisisaanpak’ van Wiebes moet de ICT-organisatie, techniek en financiën tot eind 2012 stabiliseren. Komend kwartaal al wil hij de personele bezetting verbeteren, waarbij circa 10 procent van de inhuurkrachten het veld ruimt.

De capaciteit van de technische infrastructuur wordt uitgebreid en waar nodig dubbel uitgevoerd. Het aantal ‘veiligheidszones’ vermindert van 43 naar 4 om het beheer sterk te vereenvoudigen. Bij het toelaten van nieuwe projecten wordt een ‘nee, tenzij’-regiem ingevoerd.

Andere crisismaatregelen moeten de ICT-governance op peil brengen, onder meer door een ‘ondubbelzinnige verdeling van verantwoordelijkheden’, het inzichtelijk maken van de kosten en baten en de herinvoering van een bestuurlijk ICT-team. Een extern adviesvollege krijgt een zwaardere rol. Tot slot zal de Dienst ICT de klanttevredenheid stelselmatig gaan monitoren en analyseren.

De voltallige oppositie in de gemeenteraad (15 van de 45 zetels, hoofdzakelijk gevormd door D66, SP en CDA) wil een enquête, het zwaarste onderzoeksmiddel. De positie van wethouder Wiebes, die de ICT-malaise van zijn voorgangers heeft geërfd, is daarbij niet in het geding. Collegepartij VVD neigt naar een minder zwaar opgezet onderzoek, waarbij getuigen niet onder ede worden gehoord, meldt dagblad Het Parool.