ICT-branche blust milieuvriendelijk

Volgens internationale afspraken mogen halonen, de groep halon-gassen, niet meer worden toegepast. De meest populaire versies waren halon-1211, voor gebruik in draagbare brandblussers, en halon-1301 voor vaste blussystemen. Het ministerie van VROM ziet toe op de handhaving van het verbod en voor een veilige inzameling van de hoeveelheden halon die nog aanwezig waren. In totaal zijn vier bedrijven geselecteerd die de halon tegen een laag tarief moesten inzamelen. Dat karwei is inmiddels zo goed als geklaard. Op de vraag of alle halon nu weg is uit Nederland, luidt het antwoord "Ongeveer, we controleren nog steekproefgewijs", aldus de woordvoerster van VROM. Het gaat soms om grote hoeveelheden, zo moest de energiecentrale in Borssele bij de overstap naar een nieuw blussysteem 3000 kilo halon laten verwijderen. Dat gebeurde in december 2002, vlak voordat het absoluut werd verboden om bestaande halon-installaties nog te laten bijvullen. Gesmoord Halon was een goed middel om branden in een computercentrum te blussen. Het gas was goedkoop en bezat bovendien een sterke vlamdovende werking. Bij de uitbraak van een brand werd de computerruimte geheel volgepompt met het gas, waardoor de beginnende vuurzee in de kiem werd gesmoord. Bijkomend voordeel was, dat de computerapparatuur niet werd beschadigd, wat anders zou zijn als de brand met water zou worden geblust. Halon leek alleen maar voordelen te hebben, totdat duidelijk werd dat het gas, evenals de drijfgassen in spuitbussen, een vernietigend effect heeft op de ozonlaag. In 1999 werd de verkoop van nieuwe haloninstallaties wereldwijd verboden, waarbij tevens een plan werd opgesteld om bestaande installaties af te sluiten, af te voeren en te vervangen door wat anders. In de diverse rekencentra werd overwegend gekozen voor een gasmengsel met de naam Inergen. Dit is een cocktail die bestaat uit stikstof (52 procent), het edelgas argon (40 procent) en koolstofdioxide (8 procent). Deze drie gassen komen normaliter ook voor in de dampkring, zij het in andere concentraties. De werking van het gas berust op het feit dat de concentratie zuurstof in het rekencentrum dermate wordt verlaagd, dat het vuur geen kans meer heeft om verder te branden. Er blijft nog wel zuurstof over, zodat mensen die nog in het rekencentrum vertoeven niet stikken. Bij Halon werd de totale zuurstofvoorraad verdrongen en was het verstikkingsgevaar levensgroot. Toch is een langer verblijf in een ruimte die is verzadigd met Inergen af te raden, meldt gasleverancier Hoek Loos. In hoge concentraties kan het gas wel degelijk verstikking veroorzaken. "Dat is ook de reden dat in ons rekencentrum een alarmsysteem is gemonteerd", zegt Bert Spruit, technisch beheerder van van Global Switch uit Amsterdam. "Dat systeem geeft een voorwaarschuwing, waarna het personeel 30 seconden de tijd krijgt om de computerzaal te verlaten. Pas dan wordt het gas onder een hoge druk (200 bar) in de brandhaard gespoten." Global switch is een datacenter, waar hardware van derden wordt gehuisvest en beheerd. In het center zijn alle mogelijke maatregelen genomen om een storingsvrij gebruik van de opgestelde apparatuur te kunnen garanderen. In totaal exploiteert Global Switch een bruto vloeroppervlak van meer dan 38.000 vierkante meter. "Om opgewassen te zijn tegen een brand hebben we zo’n 600 cilinders Inergen staan, die via een ingewikkeld pijpenstelsel hun inhoud in de computerruimtes kunnen laten stromen. Die ruimtes zijn overigens zoveel mogelijk gescheiden, zodat we geen gas verspillen. Het kan eventueel voorkomen dat er een vals alarm wordt gegenereerd en in dat geval kan een medewerker buiten iedere computerzaal een knop indrukken, die de verspreiding van Inergen tegenhoudt. Na contact met de centrale regelkamer kan het hele systeem dan weer in de stand veilig worden gezet." De aanleg van een blusinstallatie met Inergen is redelijk prijzig. Spruit: "Ik heb ooit een berekening gemaakt van de kosten die je moet maken om de helft van je aantal cilinders te vervangen. Dat werd toch al een bedrag van meer dan 100.000 euro, vandaar dat we een vals brandalarm zoveel mogelijk willen voorkomen." De TU Eindhoven greep enkele jaren terug de verbouwing van het Laplace-gebouw, met daarin het rekencentrum, aan om de halon-blusinstallatie te vervangen door een systeem met Inergen. Om het daadwerkelijk moeten blussen zo lang mogelijk uit te kunnen stellen, werd meteen een zeer geavanceerde brandmeldsysteem aangelegd. In de computerzalen zit nu een laserdetector die smeulend vuur of rook in een zeer vroeg stadium ontdekt. "Ook wij hebben zo’n waarschuwingssysteem, te weten het Vesda, ofwel het Very Early Smoke Detection Alarm. Dat wordt al actief als er een miniem spoortje van bepaalde verbindingen in de lucht zit. Het gaat dan om chemicaliën die ontstaan wanneer bijvoorbeeld een voedingskabel te warm wordt. Die begint dan een beetje te smeulen en ondanks dat er nog geen brand is, krijgen we in de meldkamer wel een alarmmelding", zegt Spruit van Global Switch. Inergen is niet de enige vervanger voor halon. Een ander alternatief is Argonite. Dit laatste is een mengsel van het edelgas argon en stikstof, in gelijke verhoudingen. Door een ruimte vol te laten lopen met dit gas kan het aandeel zuurstof snel worden gereduceerd van de normale 21 procent tot ongeveer 12,5 procent. Die hoeveelheid is te weinig voor een vuur, maar voldoende voor eventueel aanwezig personeel. Inergen bereikt hetzelfde door een bijeffect: doordat extra kooldioxide in de lucht wordt gebracht, krijgt het aanwezige personeel een extra ademreflex, zodat ook met een mindere concentratie zuurstof voldoende van dat gas in de longen wordt gehaald. Fotobijschrift: Opslag van het blusmiddel Inergen. Dit is een cocktail die bestaat uit stikstof (52 procent), het edelgas argon (40 procent) en koolstofdioxide (8 procent).