Hoe zinvol is een stoomcursus programmeren?

Zo gelooft Daan van Renterghem, IT Director van Sijthoff Media, de uitgeverij van onder meer AG Connect, Adformatie, Binnenlands Bestuur en Kidsweek, niet in de toegevoegde waarde van programmeerbootcamps. “Je kunt nooit in een paar maanden tijd iemand opleiden tot een volwaardig software engineer, zoals wel overal beweerd wordt. Om een goede junior software engineer te worden heb je mijns inziens een volwaardige 4 jarige opleiding nodig op hbo- of wo-niveau.” Hij vreest dat mensen die zo’n verkort traject hebben gedaan doorgaans snel aan de kant worden geschoven als het economisch weer wat minder gaat. “En misschien zelfs wel zodra hun eerste klus erop zit. Het afbreukrisico is enorm.”

Leren programmeren is volgens hem iets heel anders dan software-engineer zijn. “Als je een huis kunt tekenen ben je toch ook nog geen architect? Er komt zo veel meer bij kijken. Die basis kan je nooit in zo’n ultrakort programma proppen. Als je klaar bent met zo’n bootcamp heb je nog geen kennis van softwarearchitectuur, moet nog maar blijken of je beschikt over voldoende softskills, zelfs of je het vak leuk vindt, et cetera. Ze weten niets van ‘the bigger picture’.”

Volgens hem zijn er veel twijfelachtige praktijken gaande in IT-opleidingenland. “Iedereen probeert een slaatje te slaan uit de krappe arbeidsmarkt. Men belooft gouden bergen aan mensen die ze na een crashcourse programmeren - en dus zonder een goede basis over wat er allemaal bij software ontwikkeling komt kijken - bij bedrijven hopen te plaatsen.” Er zullen vast positieve uitzonderingen zijn met goede bedoelingen en misschien zelfs goede resultaten, maar over het algemeen heb ik er geen goed gevoel bij.”

Dennis van de Leest, Regional Specialist Systems Engineer Cloud & Automation bij beveiligingsbedrijf F5 Networks, is het met hem eens. “Er wordt ingesprongen op een behoefte uit de markt, ingegeven door een groot tekort aan programmeurs. Echter is het zo dat, net als met alle andere crash courses, er een basisvaardigheid aangeleerd wordt. Je zult na het behalen van een autorijbewijs ook je praktijkervaring op moeten doen en situaties en gevaren moeten leren inschatten, anticiperen op dat wat een ander doet. Een typisch voorbeeld van oefening baart kunst.” Volgens hem dienen er in het geval van nieuwe programmeurs wel de nodige spelregels in acht te worden genomen, aangezien de programmeurs vaak direct aan de slag gaat en hun code publiek geplaatst wordt of onderdeel wordt van een applicatie. “Is er bijvoorbeeld nagedacht over het security-aspect van de code? Is er tijdens de ontwikkeling bijvoorbeeld inputvalidatie toegepast, zodat een applicatie niet alles binnenhaalt, ook zaken die mogelijk voor de nodige schade kunnen zorgen? Tegenwoordig wordt ook vaak gekeken of programmeurs 'Ethical Coding' of 'Programming Ethics' toepassen, om de code al beter uit de 'fabriek' te laten rollen. Zo komt er als beginnend programmeur veel op je af, zeker als dingen als online reputatie deels in jouw handen liggen.”

Zijn collega Edwin Tromp, Sales Consultant bij F5 Networks, stelt dat we tijdens de eerste internetgolf ook mensen zagen die al tijdens hun studie in de IT werden geparachuteerd. “Academisch geschoolden kunnen nu eenmaal op een bepaalde analytische manier denken en dat past heel goed bij de ­­benodigde programmeerkennis. Goed geschoolde mensen kunnen via snelcursussen vrij snel een nieuwe vaardigheid leren gebaseerd op hun basis skillset.” Wel vindt hij het behaalde niveau na zo'n cursus discutabel. “Maar je moet het zien als een baseline om het analytisch denkvermogen om te zetten in IT-skills en daarvandaan jezelf verder te ontwikkelen. Dit zal bij de juiste focus en enthousiasme wel een S-curve volgen en dus snel gaan.”

Hier is Arjan van der Meij (47), die bij ING op de afdeling User Access Management werkte en in juli 2018 officieel boventallig werd verklaard, het mee eens. De werkzaamheden van zijn gehele afdeling zijn inmiddels in het buitenland belegd. Hij liet zich via Code Institute binnen 14 weken omscholen tot softwareontwikkelaar. Hij deed samen met een oud-collega een pilot voor de eerste volledig online training in Nederland. In maart rondde hij het traject succesvol af en in juni start hij samen met die oud-collega bij Fortezza ICT. Niet als softwareontwikkelaar maar als security consultant. “Ik schat in dat ik deze baan ook wel had gekregen zonder dit opleidingstraject, maar ik denk wel dat mijn cv bovenop kwam te liggen doordat ik zowel kennis heb van security als van programmeren.”

Hij verwacht in zijn nieuwe baan veel te hebben aan de programmeerbootcamp. “Je kunt security en softwareontwikkeling niet los van elkaar zien. Doordat ik heb geleerd hoe je software opbouwt, heb ik ook geleerd hoe je processen kunt stoppen en waar de kwetsbaarheden liggen. Dat is essentieel voor een security professional. Of een site goed is ingericht is nu een stuk eenvoudiger te vinden dan voorheen.”

Hij kon ook ergens anders aan de slag als junior softwareontwikkelaar, maar dat betekende financieel toch een behoorlijke stap terug. “Hier kan ik mijn twee expertises combineren tegen een salaris dat ik gewend was.” Van der Meij is erg te spreken over de bootcamp die hij deed bij Code Institute. “Het scheelde natuurlijk wel dat ik vrijgesteld was van werkzaamheden en er vol voor kon gaan. Bovendien is de ICT niet totaal nieuw voor mij, waardoor ik het denk ik relatief snel op pikte.” Toch vond hij het een pittig traject, waarbij hij regelmatig terug moest grijpen naar eerdere lesmomenten. “Meer de ondersteuning was top. En dat het in het Engels was en er op afstand les werd gegeven heb ik totaal niet als belemmering ervaren.”

Johan den Haan, CTO van Mendix vindt een IT-opleiding samenvatten in 10-12 weken en verwachten dat mensen dan direct inzetbaar zijn, ‘niet reëel’. “Zo'n korte opleidingsperiode is alleen een optie voor talentvolle jongeren die al veel programmeer-ervaring hebben opgedaan als hobby of tijdens een bijbaan. Het lijkt me daarom ook beter om wat fundamenteler te kijken naar software-ontwikkeling. Er is een groot tekort aan capaciteit om software op te leveren, terwijl de vraag alleen maar groeit. Zelfs al verdubbelen we het aantal informatica-studenten, dan is er nog altijd een tekort tegen de tijd dat ze afgestudeerd zijn.”

Het is volgens hem dan ook logischer om software-ontwikkeling als discipline eenvoudiger te maken, zodat een bredere groep mensen met een hogere productiviteit software kan opleveren. “Als we dan ook zorgen dat mensen met kennis vanuit een specifiek (business) domein onderdeel uitmaken van software-ontwikkelteams, dan wordt het proces ook effectiever. De software sluit dan immers beter aan bij de behoeftes van de business.” Uiteraard wijst hij hierbij ook op de mogelijkheden van low-code: “Hiermee kunnen softwareteams bestaan uit een combinatie van goed opgeleide programmeurs en mensen met een business-achtergrond die actief hun domeinkennis bijdragen aan de modellen die gebouwd worden. Ik zie in de praktijk dat dit een versnelling oplevert tot 10x in vergelijking tot ontwikkeling met bijv. Java of .Net.”

Mark Sedney waagt het te betwijfelen dat het niet reëel is om te verwachten dat mensen na een korte tijd inzetbaar zijn. Maar hij is dan ook directeur van Code For All in Nederland, dat in september in Nederland start met bootcamps van 14 weken (5-6 dagen per week, 8-12 uur per dag). Het opleidingsinstituut heeft in de afgelopen 4,5 jaar in Portugal al meer dan 500 mensen opgeleid tot Jr. Full Stack Developer. “Daarin krijgen de mensen meer dan 650 uur programmeer-ervaring mee en wordt er ook sterk gecoacht op soft-skills.”

Sedney geeft wel toe dat de kwaliteit van programmeerbootcamps erg wisselend is. “Maar er zijn enkele bootcamp-concepten die zich bewezen hebben en al enige tijd mensen op een goed niveau richting een baan hebben geholpen. Dat heeft te maken met het selectieproces en de gehanteerde lesmethode. Bij ons heeft 96% van de deelnemers al tijdens de bootcamp, of binnen enkele weken daarna, een baan. De rest iets later. Bedrijven als Deloitte, EY, Fruition Partners, Bool en nog vele anderen trekken graag mensen van CodeForAll aan, omdat ze zien dat deze mensen gemotiveerd, creatief en doorzetters zijn. En ze hebben een steile leercurve.”

Hij vertelt dat Deloitte niet eens met Java werkt, maar met RoR en Angular. “En toch willen ze onze Javanen aantrekken, omdat ze zien dat deze mensen in staat zijn om snel andere stacks op te pakken. Deloitte doet dat in twee stappen: in twee weken omscholing naar een nieuwe stack, dan een maand onder begeleiding mee laten draaien op een project en vervolgens zijn ze klaar om zelfstandig op projecten te worden gezet en door te groeien.” De helft van de voormalig studenten werkt inmiddels in andere stacks, zoals .NET, C #, REACT Native, Python, Ruby, Objective C, PHP, OutSystems. Bovendien heeft volgens hem 20-30% binnen een jaar een leidinggevende rol binnen een team.

Sedney: “Software development is niet voor iedereen weggelegd en cruciaal voor succes van de deelnemers en werkgevers zijn de manier waarop en wie je selecteert en de lesmethode die je hanteert. Ja, ik preek voor eigen parochie, maar het track-record spreekt voor zich.”

Brian O’Grady, programmadirecteur bij Code Institute, gaf in een eerder gesprek met AG Connect al aan dat diverse, gerenommeerde bedrijven zijn oud-cursisten graag willen hebben. Het bewijs dat het wel degelijk kan om iemand klaar te stomen in 12 weken ziet hij in het feit dat een bedrijf als Accenture mensen aanneemt die afkomstig zijn van het Code Institute. “Accenture nam altijd alleen maar afgestudeerden met uitstekende cijfers van topuniversiteiten aan. Inmiddels nemen ze ook mensen van onze stal aan die alleen de bootcamp hebben gedaan. Dat een bedrijf met zulke hoge eisen zo tevreden is over de kwaliteit die wij leveren, zegt genoeg.”

Volgens O’Grady kunnen werkgevers in GitHub goed nagaan wat het niveau is van de (oud)studenten. “Uiteindelijk draait het niet om hoe lang een opleiding heeft geduurd of aan welk instituut dat is gebeurd. Als puntje bij paaltje komt draait het toch vooral om: ‘kan deze man of vrouw de klus klaren?.”

Oud-cursist Van der Meij nodigt IT’ers die niet in het concept geloven uit om zelf eens zo’n snelcursus te volgen. “Je zult zien dat het gedegen in elkaar zit en dat er veel van je wordt gevraagd. Het is een mooie start van een carrière als junior softwareontwikkelaar. Ik weet ook wel dat je daarna nog verder zult moeten leren. Dit is pas het begin. Maar je zult je altijd moeten blijven ontwikkelen in de IT, dat geldt niet alleen voor bootcampers.”