Bellingcat werd wereldwijd bekend met zijn onderzoek naar de vliegramp met de MH17, waarbij alleen gebruik werd gemaakt van open source intelligence (OSINT). Technologie speelt daarbij een onmisbare rol: zonder tech was het werk van Bellingcat niet mogelijk. Toch blijven er beperkingen. Tijdens het Smart Humanity Event van de KNVI op 23 november vertelt Annique Mossou van Bellingcat meer over de methoden van Bellingcat, maar ze licht nu vast een tipje van de sluier.

De samenleving is sinds de komst van het internet steeds meer publiekelijk gaan delen. Van archieven rondom stamboomonderzoek tot de dagelijkse bezigheden van individuen, er wordt van alles openbaar op het internet gedeeld. “Er is ontzettend veel informatie te vinden op het internet”, vertelt Mossou. Zij zat jarenlang bij de politie, waar ze zich ook specialiseerde in OSINT. Sinds twee jaar zet ze haar talenten in voor Bellingcat, als trainer en researcher. “Iedereen heeft een mobiele telefoon met camera. We maken filmpjes en zitten op sociale media. Op dit moment is iedereen dus onderdeel van het grootste intelligence-netwerk wat ooit heeft bestaan. Aan de ene kant is dat best eng, maar je ontkomt er bijna niet aan.”

Van die informatie maakt Bellingcat gretig gebruik. En met succes: de onderzoeksorganisatie ontdekte onder meer dat de raket die MH17 neerhaalde vanuit Rusland naar Oekraïne gebracht werd. Maar ook complottheorieën worden uitvoerig onderzocht en de organisatie besteedt veel tijd aan factchecking. “OSINT is op heel veel toepasbaar.”

Slim zoeken en veel handwerk

Dus hoe vinden de onderzoekers van Bellingcat al die informatie? Veel komt volgens Mossou neer op “goed en slim” gebruikmaken van Google. “Google indexeert zoveel meer dan veel mensen doorhebben. Als ik bijvoorbeeld een pdf-document van de Rijksoverheid wil hebben waar de term ‘strikt vertrouwelijk’ in staat, dan kun je daar heel gericht op zoeken. We hebben vaak gezien dat bepaalde zaken al geïndexeerd zijn, terwijl dat nog helemaal niet de bedoeling was.”