GGZ transparanter met ICT
En dat wordt tijd ook, zegt Jan Bastiaansen, lid van de raad van bestuur van Rivierduinen, een GGZ-instelling in het noorden van Zuid-Holland. “De klinische effectiviteit wordt nog nauwelijks gemeten in onze branche”, vertelt hij. “We kampen met een black box-imago, al begint het de laatste tijd enigszins te verbeteren.”
Systematisch
Zijn instelling is samen met het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) al enkele jaren bezig met het doen van onderzoek op het gebied van geestelijke gezondheidszorg. Een van de resultaten hiervan is de implementatie van een programma dat luistert naar de naam Routine Outcome Monitoring (ROM), dat zich richt op patiënten met stemmings- en angststoornissen. Hierbij worden patiënten die behandeld worden voor een psychiatrische aandoening aan het begin van de behandeling gevraagd gestandaardiseerde en wetenschappelijk bekrachtigde vragenlijsten in te vullen en dit te herhalen gedurende de behandeling. Behandelaars krijgen de resultaten meteen onder ogen en passen hun therapie hierop aan. “De uitkomsten maken het mogelijk om te bepalen of een individuele patiënt, bepaalde patiëntgroepen of wellicht iedereen baat heeft bij een bepaalde behandeling. Systematische evaluatie van uitkomsten van behandelingen is van toenemend belang in het behandelproces”, licht Bastiaansen toe. Hij acht een goed informatiesysteem voor de verslaglegging en de presentatie van de gewenste gegevens hierbij onmisbaar.
Rivierduinen koos voor QuestManager, een toepassing die in 1996 werd ontwikkeld door psycholoog Edwin de Beurs, werkzaam op de afdeling Psychiatrie van het LUMC. Het instrument voor het verzamelen van gegevens werd oorspronkelijk gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek bij het VU Medisch Centrum en het LUMC, maar in 2002 besloot ook de polikliniek van Rivierduinen aan te haken.
De originele op Windows gebaseerde versie is gebouwd in Visual Basic 6.0 als een schil over een Access-database. Omdat het systeem en het platform steeds vaker en intensiever werd gebruikt, bleek het niet langer adequaat en besloot de zorginstelling te investeren in een opwaardering van het systeem. Het bij een externe partij laten draaien van de applicatie was een bewuste keuze: “Op die manier kunnen we schaalbaarheid combineren met relatief lage eigendomskosten.”
Eind 2004 vond het een partner in Techxx, een ICT-bedrijf uit Hoofddorp, dat in staat bleek QuestManager in korte tijd om te bouwen tot een webgebaseerde versie. “Zowel medewerkers van Rivierduinen als patiënten kunnen nu vanaf elke computer met een internetaansluiting toegang tot de software krijgen op een tijdstip dat het hen uitkomt”, vertelt Techxx-directeur Nick Kerklaan. Daarnaast kan de GGZ-instelling vrij gemakkelijk zelf vragenlijsten toevoegen, waardoor beter gereageerd kan worden op nieuwe psychometrische inzichten en ontwikkelingen.
SaaS
QuestManager wordt nu aangeboden als SaaS (Software as a Service), waardoor er geen cliëntinstallatie meer nodig is. Volgens Kerklaan is dit uniek in de GGZ-wereld. “Omdat het systeem gebruikt wordt buiten de muren van het netwerk van de GGZ-instelling en het gaat om privacygevoelige informatie, moest de identificatie- en autorisatiestructuur veranderd worden. We maken hierbij gebruik van versleutelde websitetechnologie. Verder hebben we een ethische hack uit laten voeren door een externe partij om de veiligheid te testen. Binnen het systeem wordt gewerkt met een combinatie van gebruikersnaam en wachtwoord en gebruikers hebben alleen toegang tot informatie die voor hen relevant is”, legt Kerklaan uit.
In bedrijf
Binnen een jaar werd het hele systeem opgewaardeerd en was de webgebaseerde versie in bedrijf. Vorig jaar stonden er meer dan 10.000 metingen in het systeem en op dit moment komen er iedere maand zo’n 175 nieuwe patiënten in het systeem terecht. Het systeem is geïntegreerd in het Elektronisch Zorg Dossier, zodat gegevens over een specifieke patiënt bekeken kunnen worden binnen de context van de overige informatie over zijn of haar behandeling. Ook kan er informatie worden uitgewisseld tussen het administratieve deel van het zorgdossier en QuestManager.
Binnenkort start Rivierduinen met het gebruik van het systeem binnen andere zorgprogramma’s. Verder zijn er plannen om het systeem ook te gaan gebruiken in huisartsenpraktijken, als assistentie bij het beoordelen of er sprake is van een psychiatrische stoornis, de ernst ervan en het lijden voor de patiënt. “De toepassing kan veel breder gebruikt worden door verschillende professionals en patiënten op het terrein van de geestelijke gezondheidszorg. We zijn er nog niet, maar we komen er wel”, stelt Bastiaansen. Er zijn inmiddels contracten gesloten met de Reinier van Arkel Groep in Den Bosch en de GGZ-regio Breda voor het implementeren van Routine Outcome Monitoring met behulp van QuestManager.
“Wanneer collega-instellingen eveneens van dit programma gebruik gaan maken, ontstaat de mogelijkheid een benchmark uit te voeren ten aanzien van de zorgprogramma’s voor patiënten die kampen met angst- en stemmingsstoornissen. Op die manier kunnen wij zorgverzekeraars een goed onderbouwd programma presenteren”, besluit Bastiaansen.