In de eerste drie uur nadat Firefox 4 dinsdag beschikbaar was gekomen, waren al 1 miljoen exemplaren gedownload. Woensdag rond 14 uur stond de teller al op 6,5 miljoen stuks. Daarmee verslaat Mozilla met gemak Microsoft, dat medio maart binnen 24 uur 2,35 miljoen downloads van Internet Explorer 9 telde.

Firefox 4.0 is de directe opvolger van versie 3.6 en had eind november 2010 al op de markt moeten komen. In oktober besloot Mozilla de introductie uit te stellen tot 2011 om een aantal hardnekkige problemen op te lossen. Op 9 maart verscheen de eerste Release Candidate, die vorige week met kleine aanpassingen tot definitieve versie werd bestempeld.

De veranderingen in Firefox 4 bestrijken zes aspecten: gebruiksgemak, prestaties, beveiliging, personalisatie, webtechnieken en universele standaarden.

Versie 4 bevat onder andere een opgefriste gebruikersinterface, met een ‘zelflerende’ locatiebalk (Awesome Bar) die snel toegang geeft tot favoriete websites maar ook als zoekvenster dienstdoet. Blikvanger – behalve in de Macversie – is een rode Firefoxknop linksboven die snel toegang geeft tot alle menu-items.

Elke site krijgt standaard een eigen tabblad. Een nieuwe functie maakt snel scrollen door een lijst van tabbladen mogelijk. Firefox 4 heeft een ingebouwde pop-upblokkering en kan bladwijzers, wachtwoorden en navigatiehistorie synchroniseren met mobiele apparaten.

Firefox 4 ondersteunt onderdelen van de HTML5-standaard waarmee ontwikkelaars geavanceerde websites en webapplicaties kunnen bouwen. De grafische ‘engine’ is verbeterd om tekst en plaatjes scherper en sneller weer te geven. Mozilla ondersteunt nieuwe CSS3-functies om animaties aan webpagina’s toe te voegen. Op Windows 7-pc’s kan Firefox 4 overweg met multitouch-aanraakschermen.

JavaScript sneller gemaakt

De nieuwe JavaScript-‘engine’ JägerMonkey moet het browsen stukken sneller maken. Mozilla claimt dat Firefox 4 op diverse benchmarks drieënhalf tot zes keer zo snel is als Firefox 3.6. Wanneer een plug-in van Adobe Flash, Apple QuickTime of Microsoft Silverlight vastloopt, blijft de rest van de browser intact. Net als IE9 en Google Chrome 10 benut Firefox 4 de grafische processor van de pc om de weergave van 2D- en 3D-beelden te versnellen.

De ontwikkelaars hebben veel beveiligingsvoorzieningen ingebouwd, onder meer om de privacy te waarborgen en de legitimiteit van websites te controleren. Op een Windows-pc benut Firefox 4 het aanwezige antivirusprogramma. De nieuwe browser detecteert verder verouderde plug-ins en beschermt tegen phishingpogingen en sites die malware bevatten.

De ‘add-on manager’ van Firefox is anders opgezet om het vinden en installeren van uitbreidingen te vergemakkelijken.

In tegenstelling tot IE9 draait Firefox 4 ook op het hoogbejaarde, maar vooral in bedrijven nog veelgebruikte Windows XP. Microsoft laat XP links liggen omdat hardwareacceleratie lastig te implementeren zou zijn. Mozilla zegt veel moeite te hebben gedaan om het toch voor elkaar te krijgen. Ook Chrome 10 van Google profiteert van de grafische processor en draait op Windows XP.

Vorige week gaf Mozilla aan dat het volgende versies van Firefox sneller op elkaar wil laten volgen, met intervallen van zestien weken. Geplande features die nog niet klaar zijn, worden doorgeschoven naar een volgende release. Op die manier zou Firefox 5 medio juni al kunnen uitkomen. Voortaan worden alleen hele versienummers gebruikt. Waarschijnlijk gaat Mozilla net als Google ook met ‘stille updates’ werken die automatisch op de achtergrond worden uitgevoerd.