Wordt het niet eens tijd dat de overheid haar ICT-problemen structureel gaat oplossen? Bij sexy onderwerpen als AI wil Nederland graag vooroplopen en wordt er een flinke som geld uit het Investeringsfonds beschikbaar gesteld. Toch ontbreekt het de overheid zelf aan een solide IT-architectuur en aan kennis over technologie en digitalisering. Voor onze economie is een goed functionerende digitale overheid veel rendabeler dan het stimuleren van AI. Hoe kan de overheid worden geholpen haar IT in rustiger vaarwater te krijgen?

De overheid bestaat uit allerlei institutionele structureren, gericht op stabiliteit en zorgvuldig functioneren, terwijl ICT dynamisch is, heel vlug verandert, innovatief is, vele complexiteiten heeft en transformatief is. De bestaande institutionele structuren van de Nederlandse overheid zijn eigenlijk niet geschikt voor innovatie. “Je moet heel erg goed nadenken over hoe je deze twee tegenpolen samenbrengt”, stelt Marijn Janssen, hoogleraar ICT & Governance aan de TU Delft. “De overheid wil stabiliteit en robuustheid, wil dat het functioneert. ICT-innovatie is het tegenovergestelde; je probeert iets met een bepaalde kans op falen, leert daarvan en gaat weer verder. Het staat eigenlijk haaks op elkaar, en toch heb je ze beide nodig.”

De hoogleraar pleit ervoor dat de juiste omstandigheden worden gecreëerd om overheid, ICT en innovatie samen te brengen. “Het gevaar met ICT is dat degenen die het uitvoeren te weinig oog hebben voor de sociale gevolgen en de invloed op de publieke waarden. Overheids-ICT is geen technisch project, er komt zoveel meer bij kijken. De uitdaging voor de overheid zit erin dat er vele lagen zitten tussen degene die het aanstuurt en degene die het uitvoert.”