Al in de eerste strofen van hun inaugurele duo-optreden werpen de hoogleraren Jaap van den Herik en Eric Postma de vraag op of computers ooit zullen geloven. In religieuze zin. Aan het einde van hun betoog zal blijken dat beide wetenschappers ertoe neigen die vraag bevestigend te beantwoorden, wat natuurlijk mooi uitkomt bij een feestje van een confessionele universiteit.

Toch gaat het betoog van beide wetenschappers niet echt over het geloven van computers maar vooral over het geloven in computers. En ook dat tweede, meer eigentijdse, geloof kan nog tamelijk ver gaan, zo blijkt.

Vooral Van den Herik heeft als het aankomt op optimisme ten aanzien van de mogelijkheden van computers een uitstekende reputatie. Zo voorspelde hij in 1978 (in een weddenschap met Hans Böhm) dat de computer voor de eeuwwende de tegen die tijd regerende wereldkampioen schaakmat zou zetten. Hij kreeg met drie jaar marge gelijk. En wat betreft een aantal andere gewaagde voorspellingen van de spraakmakende prof blijken zijn collega’s die zich bezighouden met kunstmatige intelligentie goed op schema te liggen voor het waarmaken ervan.

Ook vandaag schetsen Van den Herik en zijn collega Postma hun gehoorvergezichten, waarvoor schrijvers als Arthur Clarke en Isaac Asimov zich niet zouden hoeven schamen. De komende vijf jaren zijn er ‘principiële doorbraken’ te verwachten op het gebied van cognitie en taal met de computer. Perceptie en vision – nodig om de computer in de echte wereld zijn eigen indrukken op te laten doen – vergen nog zo’n kwart eeuw meer ontwikkeltijd. Nog een of twee decennia verderop zullen ook de locomotive skills van de computer zodanig zijn dat een elftal van robots het WK-voetbal op zijn naam kan schrijven.

Op artistiek gebied zal de computer de mens over niet al te lange tijd achter zich laten. Eerst door beter te zijn in het onderscheiden van echt en vals. Maar al gauw ook in het nadoen en uiteindelijk overtreffen van bijvoorbeeld Vincent van Gogh.
 
Uiteindelijk – ook al kan dat volgens Van den Heerik en Postma nog wel vijf eeuwen duren – zal de computer de mens in letterlijk alles overtreffen. Vooraleer deze totale nederlaag van de mens een feit zal zijn, mogen we – volgens Van den Herik en Postma op termijn van ruwweg een eeuw – rekenen op computersuperioriteit in een veelheid van gebieden, zoals rechtspraak, ethiek en zelfs wat betreft het herkennen en bespelen van menselijke emoties. Toepassingen van dat laatste zijn te verwachten in de sfeer van e-commerce, gaming en natuurlijk in de algehele bejegening van de mens door de computer van de volgende eeuw.

Want Van den Herik en Postma zijn SEnD zoals gezegd SEnD optimistisch gestemd: “De toekomstige computer is een vriendelijke computer, een begripvolle kompaan die je advies geeft, eruitziet zoals je hem of haar graag ziet, je waarschuwt voor fouten of inconsistenties en je ondersteunt bij moeilijke taken. Het leidt geen twijfel dat we een vertrouwensband ontwikkelen met de vriendelijke computer. We zullen een speciale band met onze avatars en robots opbouwen en uiteindelijk gaan geloven dat ze echt bestaan”, waarbij de professoren het wijselijk aan de toehoorder overlaten of die laatste wending werkelijk tot optimisme zou moeten stemmen.