Cybersickness is struikelblok voor de metaverse

Cybersickness is een vorm van bewegingsziekte zoals lucht-, zee- en wagenziekte. Het gaat eigenlijk helemaal niet om een ziekte, maar is een normale reactie van het lichaam op niet-normale omstandigheden waarbij bewegingen een rol spelen. De ogen registeren bewegingen die de evenwichtsorganen niet of anders registreren en vice versa.

Probleem doet zich steeds vaker voor

Er zijn grote verschillen in de gevoeligheid van mensen voor deze botsende signalen. Waar de een geen enkel probleem ervaart, zien anderen bij de kleinste vreemde bewegingen groen en geel. Doorgaans zijn jong-volwassenen het meest gevoelig, blijkt uit een artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (pdf). De eerste auteur van dat artikel, Jelte Bos, verwacht dat met de komst van zelfrijdende auto's en het gebruik van virtual realitybrillen - waarbij de persoon in kwestie ook nog eens visueel is afgesloten van de omgeving die de evenwichtsorganen waarnemen - het probleem van bewegingsziekten zich steeds meer gaat voordoen.

Er is wel enige gewenning mogelijk maar daarvoor zijn vaak intensieve trainingen nodig. Ook medicatie helpt maar in beperkte mate, afgezien van de vraag of het verstandig is op regelmatige basis medicijnen in te nemen om in een virtuele wereld deel te kunnen nemen. De enige oplossing is eigenlijk om het conflict tussen wat de ogen en het evenwichtsorgaan registreren (visueel-vestibulaire conflicten) te voorkomen. Dat kan door het platform waarop iemand zich bevindt exact mee te laten bewegen met de visuele input. Vooral vliegtuigsimulatoren waarin piloten worden getraind, zijn daar al redelijk goed voor geoptimaliseerd. Maar dat zijn afgesloten ruimten waarbij de bewegingen in alle richtingen nauwkeurig kunnen worden aangestuurd.

Kwaliteit verminderen

Een andere oplossing volgens Jelte is het beeld zo aan te passen dat het centraal zenuwstelsel daaruit niet de conclusie trekt dat de persoon in kwestie zelf beweegt. Dat kan door de kwaliteit van het beeld sterk te verminderen. Maar dat zullen de ontwikkelaars van virtuele werelden als de metaverse geen ideale oplossing vinden. Een andere oplossing is voldoende zicht te bieden op de werkelijke wereld rondom het kunstmatige beeld. Augmented reality kan daar dichter in de buurt komen hoewel het daar vaak gaat om een kunstmatig beeld dat wordt geprojecteerd over het zicht op de werkelijke wereld. Dan moet op zijn minst het kunstmatige beeld extreem nauwkeurig meebewegen met wat van de werkelijke wereld te zien is. Daar ligt de uitdaging nu voor onder andere Microsoft en Facebook, wil de metaverse een voet aan de grond kunnen krijgen. 

Netbeheerder Alliander kondigde al in 2017 aan de Hololens in te willen zetten om medewerkers van de buitendienst te trainen en op locatie te voorzien van hulp van technische specialisten. De woordvoering van het bedrijf zegt desgevraagd dat er geen meldingen zijn van dergelijke klachten, maar daar is ook niet expliciet naar gevraagd. De ervaringen in de opleidingstrajecten zijn nog erg beperkt omdat het project enige tijd stil heeft gelegen vanwege verschoven prioriteiten. Maar nu het traject waarschijnlijk in het eerste kwartaal van 2023 weer wordt opgepakt, gaat Alliander daar onder meer vanwege deze berichtgeving extra op letten, zegt de woordvoerster. De kans dat zich problemen voordoen, is echter niet heel groot. De medewerkers - van Liander en Qirion - werken vooral met de bril in statische installaties. Er wordt ook weinig mee gelopen.