Development

Software-ontwikkeling
Stichting VoorleesExpress

Case: Snelle groei bijbenen en toch toekomstbestendig zijn

Nieuw platform VoorleesExpress ook bestand tegen toekomstige groei. 

© Lilian van Rooij Fotografie, Stichting VoorleesExpress
15 maart 2022

Nieuw platform VoorleesExpress ook bestand tegen toekomstige groei. 

De Stichting VoorleesExpress groeide de afgelopen jaren plots hard, maar haar platform was daar niet op berekend. Samen met PAQT werd een nieuw platform ontwikkeld. De grote uitdaging: het vinden van de balans tussen het zo snel mogelijk uitrollen van een Minimal Viable Product (MVP) dat ook berekend is op toekomstige groei én zorgen voor een stabiel en betrouwbaar product.

De VoorleesExpress stimuleert de taalontwikkeling bij kinderen met een taalachterstand, door veel voor te lezen, (taal)spelletjes te doen en ouders te stimuleren om ook zelf aan de slag te gaan. Een halfjaar lang gaat een vrijwilliger met de kinderen en hun ouders aan de slag met taal en (voor)lezen, zodat taal en leesplezier een vaste plek in het gezin krijgen. Op die manier probeert de stichting laaggeletterdheid tegen te gaan.

Dit begon ruim vijftien jaar geleden met slechts tien gezinnen en een paar vrijwilligers in Utrecht. Maar de afgelopen jaren is de VoorleesExpress enorm gegroeid. Nu is de stichting op ruim 400 locaties in Nederland te vinden, werken er 6000 vrijwilligers en zijn er duizenden betrokken gezinnen.

Platform voor groei

Het platform was niet op die enorme groei berekend, vertelt Ian Scheele, lead developer bij het team van softwareontwikkelaar PAQT, dat het nieuwe platform ontwikkelde. “Toen ze gingen groeien, werkte de architectuur van het vorige platform op een gegeven moment niet meer door de grootte van de organisatie. Bepaalde overzichten met vrijwilligers en deelnemers werden traag omdat de architectuur niet ingericht was op de enorme hoeveelheden informatie en gebruikers die erbij kwamen.”

Zo ontstonden er problemen met de database: gezinnen en vrijwilligers moeten in de database aan elkaar gekoppeld worden, maar ook aan de verschillende trajecten en evaluaties. “Daar hadden ze geen relationele database voor gebruikt. Dat gaat knellen.”

PAQT startte in april 2021 met de ontwikkeling van het nieuwe platform, dat ook direct een aantal nieuwe features meekreeg. Zo is naast de webomgeving ook een mobiele app gemaakt, in tegenstelling tot voorheen. “Projectmanagers regelen alles wel in de webomgeving, maar vrijwilligers die bij gezinnen langskomen en instructies krijgen, willen daar niet steeds een browser voor openen. Dus dat deel hebben we naar een app verplaatst. Dan heb je het dus over een andere architectuur.”

Wanneer release je de MVP?

Wie een nieuw platform ontwikkelt, komt al snel in een spagaat van belangen terecht. Aan de ene kant moet een website of app stabiel en betrouwbaar zijn, en toch al wel genoeg functies bevatten zodat die goed te gebruiken is. Aan de andere kant wil je als developmentteam zo snel mogelijk een MVP uitrollen, zodat er onder gebruikers feedback opgehaald kan worden en er waar nodig bijgestuurd kan worden.

Ook bij het platform van de VoorleesExpress speelden deze verschillende belangen. Een balans in zoeken was volgens Scheele best een uitdaging. Om daar zo goed mogelijk mee om te gaan, werd al tijdens het programmeerwerk rekening gehouden met eventuele toekomstige aanvullingen en groei. “Dus dat je niet onder het mom van ‘het is maar een Minimum Vial Project’ de weg afsnijdt, want dan kun je in de toekomst niet meer snel iets toevoegen. We spreken een hele strikte programmeerstandaard met onze programmeurs af. We doen alles op de clean code-manier, dus we zorgen dat de code altijd leesbaar blijft.”

Minstens net zo belangrijk is constant in gesprek blijven met de opdrachtgever. “Als we een feature bouwen, hebben we vaak twee opties. We kunnen het flexibel bouwen, maar dat kost meer tijd. Of we bouwen het minder flexibel en dan gaat het sneller. Van de klant moeten we weten wat de verwachting dan precies is. Moeten we hem in de toekomst snel weer aanpassen of blijft het voorlopig hetzelfde? Dat zijn balansen die je met de klant moet zoeken.”

Uiteindelijk werd gekozen om het platform toch verregaand af te ronden voor de eerste MVP, wat best voor uitdagingen zorgde. “De MVP was al aardig uitgebreid voor ze hem live wilden zetten. Hij was toen al voor 80 procent af, dus dan ga je best laat pas live voor de gebruikers. Maar er moest  al wel echt meer in zitten dan we eerder dachten, zoals het vrijwilligers laten teruglezen van hun evaluaties”, vertelt Alex Esser, die vanuit PAQT als product owner bij het project betrokken was. Temeer daar er al een bestaand systeem was, waardoor eindgebruikers bepaalde verwachtingen hadden.

Meekomen met groei

Een tweede uitdaging: dat het nieuwe platform toekomstige groei aan moet kunnen. En die groei kan snel komen, weet Esser. “De VoorleesExpress is nu toegespitst op een vrij specifieke leeftijdscategorie [tussen de 2 en 8 jaar, red.]. Voor de oudere groep willen ze DoorleesExpress gaan maken. Daarmee komt er opeens een enorme rits gebruikers bij. Het is hetzelfde concept in een ander jasje en ik denk dat het bovenop hetzelfde platform gebouwd moet worden. Dat zijn harde groeimomenten waar je systeem wel op ingericht moet zijn.”

Daarom is het belangrijk dat er van tevoren al besproken wordt wat mogelijke groeimomenten kunnen zijn voor het platform en waar uitbreidingen in kunnen zitten. “Dat is een business-vraag, maar wel één die ook heel belangrijk is voor de uiteindelijke software”, voegt Scheele toe.  “Wij weten in dit geval al dat er iets met de programma’s van VoorleesExpress gedaan moet worden of dat programmaleiders straks alleen een subset aan informatie moeten zien. Als we dat vooraf weten, is dat makkelijker om in te bouwen. Daar kunnen we dan al rekening mee houden.”

Blijven ontwikkelen

Wie de balans wil bewaken tussen een snel uitgerolde MVP en een stabiel, toekomstbestendig platform, moet zijn project dus vooral zo flexibel insteken dat latere updates mogelijk zijn. Dat bleek zeker na de release van de eerste MVP handig. Juist omdat die versie zo laat naar gebruikers werd uitgerold, bleek snel bijsturen lastig. “We probeerden samen met de VoorleesExpress en een kleine groep op voorhand al wel te bepalen wat de markt wilde. Maar toen we live gingen, bleek dat er knelpunten waren en features anders waren dan gebruikers verwachtten. Een aantal dingen werden ook echt gemist. Dus toen ging de hele backlog op de schop”, aldus Esser.

Juist doordat het platform zo flexibel opgebouwd was, konden snel updates uitgebracht worden. In de periode tussen de release van de MVP in september en november 2021 verschenen er zelfs iedere week updates.

Inmiddels voldoet het platform aan vrijwel alle eisen en hoeven veel minder updates uitgerold. Toch wordt nog wel aan het nieuwe platform gewerkt. “Simpele dingen als een verwijderknop voor de toeleiders zitten er nog niet in. Als je twee maanden live bent, groeit zo’n lijst met toeleiders hard, dus dan ontstaat de wens voor zo’n knop. Maar in het begin moet je daar afwegingen over maken: ieder knopje dat je meeneemt, kost meer tijd.”

Daarnaast is er al gewerkt aan een verdere uitbreiding van het platform. “Technisch zit dat er nog niet in, maar schematisch hebben we dat al wel uitgewerkt”, sluit Scheele af.

MAGAZINE AG CONNECT

Dit artikel is ook gepubliceerd in het magazine van AG Connect (maart 2022). Wil je alle artikelen uit dit nummer lezen, zie dan de inhoudsopgave.

Reactie toevoegen
De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.