BZK zet fors in op cybersecurity en digitale overheid

Extra budget cybersecurity

Doel van het extra budget voor cybersecurity is de uitbreiding van de personele capaciteit en ICT-voorzieningen. Minister Ollongren en staatssecretaris Knops constateren dat steeds meer landen heimelijke offensieve digitale operaties uitvoeren, die steeds complexer worden. Deze operaties zijn onder andere gericht op het ontvreemding van strategische bedrijfsinformatie of hoogwaardige (technologische) kennis. De bewindslieden noemen de toename van waargenomen digitale aanvallen op vitale infrastructuur in West-Europa om digitale sabotage mogelijk te maken ‘een zorgelijke ontwikkeling’. De AIVD werkt nauw samen met de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) om de rijksoverheid en publieke en private organisaties inzicht te kunnen verstrekken over het cyberdreigingsbeeld en (mogelijke) concrete digitale aanvallen. Ook wordt advies verstrekt op het gebied van informatiebeveiliging en schadeherstel.

Agenda Digitale Overheid

Om burgers en ondernemer beter te bedienen lanceerde het ministerie van BZK vlak voor de zomer al de Agenda Digitale Overheid: NL DIGIbeter. Deze agenda is onderdeel van de bredere digitaliseringsstrategie van het Kabinet Rutte III. Samen met alle overheden, de markt, wetenschap en startups zegt BZK te experimenteren om tot innovatieve oplossingen te komen voor maatschappelijke vraagstukken in de digitale samenleving. Er wordt hierbij ook nauw samengewerkt met andere Europese landen en organisaties.

Het ministerie stelt hiervoor budget beschikbaar aan overheden en bedrijven. Er wordt hierbij specifiek ingezet op de verbetering van MijnOverheid, en een machtigingsvoorziening, zodat mensen en bedrijven daar al hun zaken kunnen (laten) regelen. Het is de bedoeling dat mensen daar ook meer regie op hun eigen gegevens kunnen gaan voeren en berichten kunnen sturen naar de overheid. Uit de begroting blijkt dat er voor 2019 rekening wordt gehouden met maar liefst 106 miljoen berichten die zullen worden verstuurd via MijnOverheid. Daarnaast wordt het gebruik van open data, opensource toepassingen, standaarden en duurzame toegankelijkheid gestimuleerd.

Verschillende toegangsdiensten worden verbeterd

Het bestaande pakket aan digitale voorzieningen, standaarden en afspraken, zoals DigiD en de basisregistraties, wordt verder uitgebouwd. Veel voorzieningen vergen een moderniseringsslag, zoals de voorzieningen voor digitaal machtigen en MijnOverheid. Logius, dat de bestaande DigiD voorziening beheert, waarmee personen hun zaken met de overheid veilig regelen, werkt daarnaast continu aan verbetering en uitbreiding van de functionaliteit en betrouwbaarheidsniveaus van DigiD, onder andere op gebied van de DigiD app, en verhoging van de betrouwbaarheid van verificatieniveaus bij inloggen tot DigiD Substantieel en DigiD Hoog. Het aantal DigiD authenticaties wordt voor volgend jaar op 341 miljoen geschat en in 2020 neemt dat verder toe tot 375 miljoen.

Daarnaast is er Digipoort, een ICT-faciliteit waar berichtenverkeer voor de overheid afgehandeld wordt. Met Digipoort worden belangrijke stappen geautomatiseerd in het verwerkingsproces van grote hoeveelheden aangiftes, rapportages of meldingen, bijvoorbeeld het onderling gegevens uitwisselen tussen bedrijven, semi-overheden en overheden en verantwoordingsinformatie aanleveren aan de overheid. Het huidige contract voor de elektronische berichtenverkeervoorziening voor Digipoort loopt eind 2019 af. Inmiddels heeft Logius de voorbereidingen voor een nieuw contract gestart met als belangrijke criteria gebruikersgemak, continuïteit, veiligheid, wendbaarheid en doelmatigheid.

Logius beheert en ontwikkelt ook de toegangsdiensten (DigiD) Machtigen, eHerkenning, PKI Overheid en BSNk, en werkt mee aan de ontwikkeling van het eID stelsel. De combinatie van organisatorische randvoorwaarden (formatie), arbeidsmarktproblematiek (schaarste aan ICT-personeel) en politiek-bestuurlijke urgenties (nieuwe werkzaamheden) maakt dat bij Logius het aandeel externe inhuur hoog is. Daarbij wordt er zoveel als mogelijk gebruik gemaakt van detacheringen, I-interim en resultaatverplichtingen, waardoor de kosten externe inhuur worden beperkt, valt te lezen in de begroting.

RijksAcademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (RADIO)

Naar aanleiding van de uitkomsten van de Commissie Elias en de adviezen in het rapport Maak Waar is besloten tot de oprichting van de Academie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (RADIO). De academie is opgericht omdat kennis van ICT onmisbaar is geworden en er en plek moest komen waar ambtenaren hun kennis en kunde op het terrein van ICT kunnen vergroten. RADIO is begin dit jaar begonnen met het eerste aanbod voor beleidsambtenaren. De komende jaren wordt de organisatie verder opgezet en wordt het aanbod verder uitgebreid voor de doelgroepen beleid, uitvoering, toezicht en bedrijfsvoering voor het Rijk en andere overheden. De Algemene Bestuursdienst (ABD) heeft het voortouw genomen met scholing aan onze topambtenaren. Vanaf 2019 komen daar ook de midden-managers bij.

Daarnaast zorgt CIO-office voor samenhang in de informatievoorziening en voor de verdere versterking van de beheersing van de projecten met een ICT-component, waaronder het meehelpen bij het doorvertalen van beleidsdoelen naar ICT. Het budget voor de CIO-office wordt aangewend om bij te dragen aan de verdere inrichting van strategische advisering en toezicht, IT-governance en securitygovernance, informatievoorziening en professionalisering.

Vindbare en toegankelijke overheidsinformatie

Het programma Rijk aan Informatie (RAI) vormt de basis voor vindbare en duurzaam toegankelijke overheidsinformatie. Waar mogelijk worden knelpunten in de informatiehuishouding geautomatiseerd opgelost. In 2019 versterkt BZK de informatiehuishouding en richt het de aandacht op het overbrengen, bewaren, archiveren of vernietigen van digitale informatie. Zo wordt binnen dit programma volgend jaar gewerkt aan de implementatie van nieuwe vormen van e-mail en webarchivering, waardoor Rijksonderdelen worden ontzorgd en informatie beter bewaard en vindbaar zal zijn. Daarnaast zal een fors deel van het werk van RAI gericht zijn op actieve openbaarmaking en betere vindbaarheid van overheidsinformatie en op verkorting van overbrengingstermijnen naar het Nationaal Archief.

De Algemene Rekenkamer heeft rijksbreed een aanzienlijk aantal onvolkomenheden vastgesteld op het gebied van informatiebeveiliging over de laatste jaren. De aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer worden door het ministerie verder uitgewerkt, wat in het najaar van 2018 tot een Kamerbrief met meer informatie hierover moet leiden.

Europese webtoegankelijkheidsrichtlijn

Het Ministerie van BZK werkt aan de verbetering van de kwaliteit en toegankelijkheid van digitale dienstverlening. Concrete mijlpaal bij deze opgave is dat alle websites van overheidsinstanties per 23 september 2020 voldoen aan de Europese webtoegankelijkheidsrichtlijn, en mobiele apps per 23 september 2021. Er is ook aandacht voor de aanzienlijke groep mensen die moeite heeft digitaal mee te komen. Via het Rijksbrede programma Digitale Inclusie wordt extra ingezet op ondersteuning van mensen om zelfredzaam te zijn en te blijven, door het bevorderen van digitale vaardigheden en digitaal bewustzijn.

Shared Service Centrum ICT (SSC-ICT)

SSC-ICT is de rijksbrede shared service organisatie die de Rijksdienst ontzorgt met generieke en gemeenschappelijke ICT-oplossingen, zoals het Rijksportaal en de Samenwerkingsruimte. Daarnaast verzorgt SSC-ICT voor de aangesloten departementen de telecommunicatie, hosting van bedrijfsspecifieke applicaties en op de Digitale Werkplekomgeving Rijk (DWR) gebaseerde kantoorautomatisering. In 2019 betreft dit de Ministeries van Algemene Zaken (AZ), Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Buitenlandse Zaken (BZ), Financiën (FIN), Infrastructuur en Waterstaat (IenW), Justitie en Veiligheid (JenV), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). 2019 moet het eerste jaar worden dat de baten en lasten van het SSC-ICT gelijk zijn.

Bijdragen aan agentschappen

Om digitale dienstverlening en digitale beschikbaarheid van overheidsinformatie mogelijk te maken is een digitale basisinfrastructuur nodig. Het beheer en de doorontwikkeling van de basisinfrastructuur is belegd bij verschillende overheidsorganisaties. In totaal krijgen deze agentschappen volgend jaar bijna 45,2 miljoen euro en het haar erop een krappe 40 miljoen euro. In 2018 ging het nog om krap 36,8 miljoen euro. Logius slokt van die 45,2 miljoen euro in 2019 maar liefst 22,9 miljoen euro op.

• Agentschap Telecom (ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK voor het uitvoeren van toezicht op het stelsel van elektronische toegangsdiensten (eTD) in het bedrijvendomein).
• Logius (ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK voor het beheer van het eID stelsel. Daarnaast ontvangt Logius bijdragen voor het doorvoeren van verbeteringen aan MijnOverheid, doorontwikkeling van de Berichtenvoorziening voor burgers, beheer en exploitatie van eHerkenning, het Bureau Forum Standaardisatie en de verbreding van Standard Business Reporting (SBR)).
• De Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) (ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK voor de beheervoorziening Burgerservicenummer. De beheervoorziening Burgerservicenummer zorgt voor het toekennen van een uniek Burgerservicenummer bij inschrijving in de Basisregistratie Personen en het beheer van deze nummers om een efficiënte koppeling tussen burgers en instanties te maken).
• De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) (ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK voor het beheer en de exploitatie van voorzieningen ten behoeve van digitale overheid voor bedrijven. Het betreft onder andere het beheer en doorontwikkeling van Antwoord voor Bedrijven en de Berichtenbox voor Bedrijven. Daarnaast ontvangt PIANOo, het Expertisecentrum Aanbesteden van RVO.nl, een bijdrage voor de ondersteuning van inkopers bij vraagstukken op het gebied van inkoop van open source software.
• Het Kennis- en Exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP), onderdeel van UBR (ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK voor het beheer van de Wettenbank, het open data portal en overheid.nl. Via deze portalen worden diverse elektronische publicaties en overheidsinformatie openbaar gemaakt).