Blok: cyberveiligheid kernpunt buitenlandbeleid

"Door terrorismebestrijding en een innovatieve cyberaanpak met cyberdiplomatie verdedigen we Nederland tegen grensoverschrijdende bedreigingen. Absolute veiligheid bestaat niet, maar het kabinet doet er alles aan om Nederland zo veilig mogelijk te houden", schrijft Blok in de notitie.

Verweer en voorkomen van cyberaanvallen

De notitie is een uitwerking van de Geïntegreerde Buitenland- en Veiligheidsstrategie 2018 – 2022. Dat is een gezamenlijke visie van de departementen verantwoordelijk voor de Nederlandse diplomatie, ontwikkelingssamenwerking, krijgsmacht, cybersecurity, inlichtingen- en informatiepositie, en de integrale migratie-agenda. Het verweer tegen cyberaanvallen en het voorkomen ervan, heeft een belangrijke rol in die strategie.

"Onbemande voertuigen, robotisering, synthetische biologie en kunstmatige intelligentie bieden maatschappelijke kansen, maar in handen van de verkeerde actoren kunnen ze snel leiden tot een veiligheidsrisico", constateert Blok. "Technologie wordt toegankelijker, de kosten lager en het wordt makkelijker om verschillende instrumenten gelijktijdig en in samenhang in te zetten."

Tegelijkertijd biedt ontoereikende regulering, bijvoorbeeld in het digitale domein en het informatiedomein, ruimte voor kwaadwillenden. Zij kunnen anderen schaden zonder dat er een duidelijke grens wordt overschreden. Een complicerende factor hierbij is dat governance altijd achterblijft bij innovatie: technologische ontwikkelingen lopen per definitie voor op regelgeving en toezicht.

Software kan ook onder wapenwet vallen

Blok wil in internationaal verband de mogelijkheden beperken voor het verspreiden van software waarmee cyberaanvallen kunnen worden uitgevoerd. De software moet gaan vallen onder de regelgeving die ook geldt voor de export van conventionele wapens. Onder die regeling komt ook de technologie die het de mogelijk maakt digitale mensenrechten te schenden, zoals cybersurveillance. Blok: "De regulering van export is relevant in dit kader en noodzakelijk ter voorkoming van de proliferatie van (militaire) cybercapaciteiten die uitmonden in een cyber-wapenwedloop."

In het regeerakkoord is al vastgelegd dat het kabinet in NAVO-verband gaat investeren in het optuigen van een verdediging en afschrikking van kwaadwillende statelijke en niet-statelijke actoren in het cyberdomein". De inlichtingen en veiligheidsdiensten, het Defensie Cyber Command en het Nationaal Cyber Security Centrum krijgen een belangrijke rol om defensieve en offensieve capaciteiten op een hoger niveau te brengen.