Blijft IT-Nederland na corona ook thuiswerken?

AG Connect sprak met de Belastingdienst, Bol.com, Capgemini, ING, KPN, de Nationale Politie en Ordina. De meeste bedrijven uit dit rijtje hadden al een beleid waarbij thuiswerken mogelijk was. Daardoor had de gedwongen thuiswerksituatie technisch gezien niet zo’n grote impact op de bedrijven. De uitzondering hierbij was de Nationale Politie. Daar mocht je alleen thuiswerken als het echt niet anders kon. Zij zijn erachter gekomen dat het dus wel kan: thuiswerken. Vooral voor de IT'ers ziet het instituut mogelijkheden dat dit in de toekomst ook zo blijft.

Fysiek contact

Bij de Belastingdienst, Bol.com, Capgemini en Ordina missen medewerkers vooral elkaar. Met name het contact met collega’s, de interactie en het samenwerken vanaf één plek blijkt een groot gemis. Sommige van de bedrijven zochten naar mogelijkheden om ervoor te zorgen dat medewerkers zich verbonden en gehoord voelen met en door het bedrijf. Daarom organiseert Ordina ‘Stress Relief’ sessies. Capgemini geeft via webinars aandacht aan thema’s als gezond bewegen en mentale gezondheid. Maar bij de Belastingdienst zijn er ook medewerkers die het thuiswerken heel prettig vinden en juist veel meer gedaan krijgen.  

Ergonomie thuis

Er is niet alleen aandacht voor de geestelijke gezondheid van personeel, maar de fysieke gesteldheid is ook van belang. Met name het faciliteren van de ergonomische werkplek. Bij Capgemini is het mogelijk om kantoormeubilair met belastingvoordeel te bestellen. Bij ING kunnen medewerkers meubilair van het kantoor lenen of tegen aantrekkelijke tarieven aanschaffen. Denk aan bureaus, stoelen of een beeldscherm.  
Ordina ging nog een stap verder en probeerde vooral de afleiding thuis te beperken: het kroost. Een online programmeercursus gaf de kinderen van personeel iets te doen. Zo konden medewerkers van Ordina ongestoord doorwerken. Althans dat was de hoop uiteraard.  

Nooit meer terug

De meeste bedrijven waarmee AG Connect sprak, bereiden zich voor op het nieuwe werken na de coronacrisis. Bij Ordina willen ze de hybride vorm van werken, deels vanuit huis en deels op kantoor behouden. Het inzetten van medewerkers bij klanten zonder rekening te hoeven houden met afstand, is een meerwaarde. Zeker in de krappe IT-markt. Ook de tijdwinst die het gebrek aan reistijd oplevert, zien zij als een plus. Capgemini verwacht zelfs dat het kantoor verandert van de traditionele werkplek in een ontmoetingsplaats en dan vooral voor teams om samen te komen.

De Belastingdienst, ING en de Nationale Politie onderzoeken nog in welke vorm ze de hybride vorm van werken behouden. Maar allen zijn ze het erover eens: honderd procent teruggaan naar de werksituatie van voor de coronacrisis zal niet gebeuren.

Resultaten bedrijven op een rijtje:

1. Bedrijf: De Belastingdienst
   Omvang: 30.000 medewerkers
   Aantal IT'ers: 3.000 IT professionals. (10%)
   Tools: De Belastingdienst is geen extra tools gaan gebruiken sinds de coronacrisis. Dat is met uitzondering van Cisco Webex. Op grote schaal is dit uitgerold zodat medewerkers van de Belastingdienst zo goed mogelijk met elkaar kunnen blijven communiceren en vergaderen tijdens het thuiswerken.
   Thuiswerken voor corona: Voor de coronacrisis was het voor medewerkers van de Belastingdienst al mogelijk om ‘tijd- en plaats onafhankelijk’ te werken. Medewerkers konden dus in overleg al thuiswerken, mits hun functie dit toeliet. In de periode van de corona-uitbraak zagen we dat ruim 2/3 van het aantal medewerkers ook dagelijks op afstand inlogde op de systemen van de Belastingdienst.
   Thuiswerken na corona: De Belastingdienst onderzoekt nog hoe het thuiswerken verloopt. Voorlopig blijft thuiswerken de norm. Het bedrijf vindt het lastig om hier algemene uitspraken over te doen, aangezien het per onderdeel van de organisatie kan verschillen hoe het ingericht wordt.
   Lessen van corona: De Belastingdienst merkt vooral dat medewerkers het als zeer wisselend ervaren. Er zijn collega’s die de verbinding met collega’s missen, anderen stellen tijdens het thuiswerken meer werk gedaan te krijgen.
    
2. Bedrijf: Bol.com
   Omvang: Ongeveer 2.000 medewerkers
   Aantal IT'ers: Ongeveer 500 (25%)
   Tools: Primair Microsoft tooling, zoals Microsoft Teams en Sharepoint. Verder gebruiken de ‘innovatieteams’ bij Bol.com ook Google Hangouts, JIRA, Confluence en Gitlab.
   Thuiswerken voor corona: Voor corona werd er bij Bol.com al flexibel gewerkt. Over het algemeen hechten de medewerkers van Bol.com veel waarde aan het werken met het team vanaf één plek. Maar het was al voor de coronacrisis dat er bij het bedrijf gekeken wordt hoe ze het thuiswerken toekomstbestendig kunnen inrichten. Daarbij worden individuele werkplekken minder belangrijk en zullen er meer ruimtes komen waar teams meer met elkaar kunnen samenwerken.
   Thuiswerken na corona: Tot het einde van het jaar verwacht Bol.com dat de voorzorgsmaatregelen tegen het Covid-19 virus blijven. Hierdoor mag een maximum aantal mensen per dag op kantoor zijn.
   Lessen van corona: Ondanks dat de Bol.com’ers zich snel aan de situatie aanpasten, was het wel even zoeken naar veilige manieren en tools om online brainstormsessies te doen. Er bleek verder ook dat ze bij het bedrijf veel verschillende mensen in diverse leefomstandigheden hebben. Bol onderzoekt welke praktische oplossingen er zijn om remote werken te faciliteren, maar ook bekijken ze hoe de werk-privé balans behouden blijft. Het is vooral belangrijk dat het team met elkaar verbonden blijft ook al zitten ze niet op één plek.
    
3. Bedrijf: Capgemini
   Omvang: 5.900 medewerkers in Nederland
   Aantal IT'ers: onbekend
   Tools: Capgemini gebruikt Microsoft Office 365, waaronder Teams voor vergaderen, SharePoint voor samenwerking en Skype for Business voor de grotere meetings.
   Thuiswerken voor corona: Capgemini heeft al langer een beleid op het gebied van flexwerken. Dat gebeurt dan wel in afstemming met de klant of in overleg met de manager.
   Thuiswerken na corona: Capgemini verwacht dat het kantoor steeds meer een ontmoetingsplaats wordt voor de mensen van Capgemini en minder een traditionele werkplek met werkzaamheden die heel goed te doen zijn vanuit huis, zoals online meetings en schermwerkzaamheden. Voorlopig verwacht het bedrijf dat het hybride model van deels thuiswerken en deels vanaf kantoor zal blijven.
   Lessen van corona: De behoefte aan fysieke samenwerking en directe sociale interactie blijft. Toch heeft de het werken op afstand juist de betrokkenheid van medewerkers vergroot. Dat komt volgens Capgemini ook doordat er vanaf het begin af aan een crisismanagement organisatie is opgezet om de samenhang en slagkracht van de organisatie te behouden. Capgemini heeft veel aandacht besteed aan de ergonomie van de thuiswerkplek. Medewerkers konden kantoormeubilair van het bedrijf lenen of tegen aantrekkelijke tarieven stoelen en bureaus bestellen. Via webinars besteedde Capgemini ook aandacht aan gezond bewegen, mentale gezondheid en ook diverse thema’s zoals cybersecurity.
    
4. Bedrijf: ING
   Omvang: 14.694 medewerkers
   Aantal IT'ers: Ongeveer 3085 (ongeveer 21%)
   Tools: ING werkt met Microsoft Office, Skype en Teams.
   Thuiswerken voor corona: Bij ING was het voor een deel van de functies al mogelijk om plaats- en tijdonafhankelijk te werken. In de praktijk merkte ING voor corona al dat de medewerkers van ING graag naar kantoor komen om daar samen te werken. Dat komt ook doordat ze bij ING veel in teams werken vanwege de Agile omgeving.
   Faciliteiten: Bij ING kunnen medewerkers met belastingvoordeel spullen aanschaffen zoals een bureau, stoel, beeldscherm om ervoor te zorgen dat ze een goede werkbare ergonomische thuiswerkplek hebben.
   Thuiswerken na corona: Het thuiswerken bevalt de ING-ers goed. Ook zien ze qua productiviteit nauwelijks verschil met voor corona. ING onderzoekt nog in hoeverre het mogelijk is om op een slimme manier met elkaar samen te werken en deels weer naar kantoor te kunnen.
    
5. Bedrijf: KPN
   Omvang: 11.248 medewerkers (2019)
   Aantal IT-ers: 750 IT'ers (ongeveer 7%)
   Tools: KPN gebruikt met name Microsoft Teams voor het videobellen.
   Thuiswerken voor corona: Bij KPN werkte twintig procent van de medewerkers al thuis, gemiddeld een dag per week. Dat is bij KPN al jaren zo, sinds het nieuwe leven en werken is geïntroduceerd.
   Thuiswerken ten tijde van corona: KPN volgt het advies van de overheid om zoveel mogelijk thuis te werken. In het begin betekende dit dat er ruim 8000 medewerkers vanuit huis werkten. Nu kan het kantoorpersoneel vier keer per maand op kantoor werken als ze dat willen. Daar wordt nog niet veel gebruik van gemaakt; alleen teams willen elkaar graag af en toe ontmoeten en dat is nu mogelijk. Medewerkers die echt niet thuis kunnen werken mogen wel op kantoor werken. Ook een deel van de onboarding van nieuwe medewerkers wordt vanuit kantoor gedaan.
   Thuiswerken na corona: Het bedrijf onderzoekt hoe ze na de coronacrisis verder gaan. Tijdens de crisis viel het vooral op dat er digitaal veel meer mogelijk is. Volgens KPN is gebleken dat anders werken gewoon kan. Helemaal terug naar het oude, dat zal niet meer gebeuren. En uit onderzoek met de medewerkers is gebleken dat vrijwel niemand dat wil.  
   Lessen van corona: Het is belangrijk om ook de vitaliteit van de medewerkers in de gaten te houden, zowel mentaal als fysiek. Zeker nu de situatie langer duurt, probeert het telecombedrijf een extra vinger aan de pols te houden, bijvoorbeeld door frequent onderzoek te doen.
    
6. Bedrijf: Nationale Politie
   Omvang: 65.000
   Aantal IT-ers: 1.600 IT'ers (Ongeveer 2,5%)
   Tools: De Nationale Politie werkt met Citrix Workspace en Microsoft Teams.
   Thuiswerken voor corona: Voor de coronacrisis mocht er alleen maar thuisgewerkt worden als het niet anders kon. Bijvoorbeeld als er iets binnen de thuissituatie was of als de reisafstand te groot was. Dan was het bijvoorbeeld mogelijk om een dag thuis en drie dagen op kantoor te werken.  
   Thuiswerken na corona: Bij de politie bereiden ze zich voor op een najaar waarin ze naar een mix gaan van thuis en op locatie werken. Ze bekijken nu hoe ze op de lange termijn invulling kunnen geven aan het thuiswerken. Een groot deel van de politiemensen kan natuurlijk niet thuiswerken, aangezien veel functies aanwezigheid vereisen op het bureau of op straat, maar voor IT-ers geldt dat minder.
   Lessen van corona: Dat het nu wel mogelijk is om thuis te werken (afhankelijk van het vakgebied), terwijl dat voor de crisis helemaal niet kon, is goed nieuws voor de IT'ers.
    
7. Bedrijf: Ordina
   Omvang: 2.605 medewerkers
   Aantal IT'ers: 2.308 directe medewerkers: Circa 95 procent van Ordina bestaat uit IT-professionals, variërend van developers, architecten, scrummasters tot consultants.
   Tools: Bij Ordina werken ze met VPN-verbindingen. Verder maken ze gebruik van Microsoft Office 365 met daarin Teams.
   Thuiswerken voor corona: Voor de coronacrisis werkte een klein deel van de medewerkers, voornamelijk IT-beheer en de ondersteunende functies, op kantoor. Het grootste deel, IT-consultants en professionals werkt bij de klant op locatie.
   Thuiswerken na corona: Binnen enkele dagen werkte 98 procent van alle mensen van Ordina vanuit huis. Dat kon omdat de digitale werkplekken daar al volledig voor uitgerust waren. Overleggen met de klant, presentaties en sollicitatiegesprekken gingen gewoon door. Volgens Ordina wordt dit geleidelijk aan het nieuwe normaal. Bij het bedrijf willen ze dat de hybride vorm van werken, deels vanuit huis en deels vanuit de klant of het kantoor behouden blijft. En wat ze ook gemerkt hebben, is dat het werken op afstand heel waardevol kan zijn en dat is vooral een voordeel in de krappe IT-markt tegenwoordig. Zeker wanneer IT-professionals uit het noorden op een project in het zuiden ingezet kunnen worden.
   Lessen van corona: In sommige gevallen is het handiger om fysiek op dezelfde locatie te zijn. Het werken vanuit huis heeft een veel omvangrijkere impact dan gedacht. Mensen hebben behoefte aan contact. Daarom besloot het bedrijf om online fysiotherapie en ‘Stress Relief’ sessies aan te bieden. Ook werd er een online programmeercursus voor de kinderen van de medewerkers georganiseerd. De tijd die de mensen van Ordina besparen vanwege het niet-reizen mogen zij invullen met opleidingen gefaciliteerd door Ordina.