5G is OK in EU, vliegen op VS blijft spannend

In de Verenigde Staten woedt al enige tijd een felle discussie tussen de telecomindustrie, de luchtvaartindustrie en de betrokken toezichthouders. De luchtvaartindustrie slaat alarm, omdat het gebruik van een deel van de frequenties die door de Amerikaanse toezichthouder FCC zijn gekozen voor 5G-communicatie, een storing kunnen opleveren voor de radiohoogtemeters.

Die radiohoogtemeters werken als een soort radar: ze zenden een signaal uit naar de grond en berekenen op basis van het teruggekaatste signaal de hoogte van obstakels op de grond. Bij vliegen op geringe hoogte is zo'n systeem veel nauwkeuriger dan de standaard hoogtemeter op basis van luchtdruk. En de radiohoogtemeter is essentieel bij starten en landen onder slechte weersomstandigheden.

De radiohoogtemeters werken met signalen op de frequentieband tussen 4,2 GHz en 4,4 GHz. In Europa is voor 5G-communicatie gekozen voor de frequentieband tussen 3,4 en 3,8 GHz. De buffer tussen die twee banden is zo groot dat storing door interferentie of overstraling niet mogelijk is, stelt de Europese luchtvaarttoezichthouders in een verklaring (pdf).

Reden tot zorgen

Toch blijft er wel reden tot flinke zorgen, laat The Register zien. In de Verenigde Staten zijn door de telecomtoezichthouder FCC frequenties tussen de 3,7 en 3,98 GHz aan telecomaanbieders toegewezen voor het opzetten van 5G mobiele netwerken. Ook daarbij is de buffer met de frequenties die de hoogtemeters gebruiken volgens onderzoek van de FCC ruim voldoende, maar dat wordt door de luchtvaartautoriteiten in twijfel getrokken. Bovendien worden in de VS 5G-antennemasten gebruikt met tot wel 2,5 keer groter vermogen (1585 Watt) dan wat maximaal in Europa is toegestaan (631 Watt). Hoe groter het vermogen van zo'n signaal, hoe groter de kans dat er overstraling naar naburige frequentiegebieden plaatsvindt.

Om de effecten van overstraling te voorkomen is de inzet van frequentiefilters mogelijk en dat gebeurt ook in de luchtvaartindustrie. Maar de kwaliteit van de filters varieert nogal. Wanneer er voldoende geld beschikbaar is en de noodzaak voor heel nauwkeurige en stabiele hoogtemeters groot is, bijvoorbeeld in de militaire luchtvaart, is de kans dat overstraling door 5G een probleem wordt gering. Voor nieuwe passagiers- en vrachtvliegtuigen geldt hetzelfde. Maar er vliegen ook oudere toestellen rond die mogelijk wel een risico lopen. Het aanpassen van de hoogtemeters is duur en kost tijd. Bovendien zijn er ook nog de privévlietuigen, ultralights, drones en andere vliegend materieel, waar soms goedkopere apparatuur wordt ingebouwd om de prijs laag te houden.

Smartphone uit bij start en landing!

Verder speelt ook nog de afstand tussen de 5G-apparatuur en de radiohoogtemeter een rol. Wanneer iemand in het vliegtuig vergeet een smartphone in de vliegtuigmodus te zetten, is er veel meer kans op overstraling. Vooral bij start en landing is dit een reëel gevaar. Een piloot die door The Register werd bevraagd, zegt dat dit de motoren automatisch in de vollekracht-stand (FLARE) kan zetten of juist uitschakelen (THRUST IDLE). 

Voorlopig is in Amerika overeengekomen dat de telecomaanbieders in de buurt van luchthavens geen 5G mogen gebruiken, tot er meer zekerheid is over de gevolgen van het gebruik ervan.