Leven van de handel in virtuele zwaarden

Bij computergames denkt men in eerste instantie vaak aan de grote titels voor de gameconsoles. Nederland is nooit een grote speler op dat gebied geweest. In feite is alleen Guerrilla Games, dat onder andere Killzone heeft uitgebracht, een succesvolle speler op dit gebied. Andere bedrijven, zoals Playlogic, proberen ook deze markt te bedienen maar dat is niet makkelijk. De reden hiervoor is dat de consolemarkt gedomineerd wordt door een beperkt aantal uitgevers. Electronic Arts is de allergrootste met een jaaromzet van een kleine drie miljard euro. Het maken van een consolegame kost vele miljoenen euro’s. Het standaardmodel in de industrie is dat deze ontwikkelingskosten door de uitgever voorgefinancierd worden in de vorm van een voorschot op de royalties. Om voor een dergelijk contract in aanmerking te komen moet je een gevestigde ontwikkelaar zijn met succesvolle eerdere titels op je naam. Gezien de hoge investeringen nemen uitgevers weinig risico’s. Games zijn dan ook vaak gebaseerd op het bestaande intellectuele eigendom, bijvoorbeeld van films, of het vervolg op reeds eerdere succesvolle games. Dat is jammer omdat het vaak de creativiteit belemmert. Distributie Wil je als nieuw gamebedrijf aan de slag dan zal je dus anders moeten beginnen en je moeten concentreren op kleinere games. Gelukkig zijn hier tegenwoordig veel mogelijkheden voor. In het bijzonder mobiele games voor telefoons en PDA’s zijn relatief goedkoop te maken. Ook gaat de distributie via internet, wat de distributiekosten drukt en de noodzaak van een uitgever wegneemt. Aan de andere kant heb je bij mobiele telefoons te maken met de aanbieders via welke de games vaak verspreid worden. En deze nemen weer een groot percentage van de winst. Door de snelle toename van breedband, en de snelheid daarvan, wordt digitale distributie van games ook een steeds betere mogelijkheid. Games tot een paar honderd megabyte kunnen tegenwoordig door de meeste mensen zonder problemen worden gedownload. De winstmarge op een dergelijk spel is veel groter. Waar bij een spel dat via de normale retailkanalen gedistribueerd wordt, vaak minder dan 10 procent van de prijs naar de ontwikkelaars gaat, is dat bij onlinedistributie ongeveer 70 procent. Hierdoor kan de prijs van deze games aanzienlijk lager worden, wat ook betekent dat de game kleiner kan zijn en dus minder duur is om te ontwikkelen. Tot nu toe was digitale distributie niet mogelijk voor consolegames. Dat zal met de nieuwe generatie consoles echter gaan veranderen. Bij de XBox 360 zal Microsoft een systeem van digitale distributie introduceren voor games tot 50 megabyte. Digitale distributie maakt het ook mogelijk om doelgroepen te bereiken die normaal minder snel een game in de winkel kopen, zoals ouderen. De verwachting is dat digitale distributie, net als bij muziek, een grote verandering in de markt teweeg zal brengen en in het bijzonder voor kleinere producenten belangrijke nieuwe mogelijkheden zal bieden. Onlinegames Een andere belangrijke ontwikkeling zijn de onlinegames die via internet met of tegen spelers over de hele wereld gespeeld worden. Terwijl in eerste instantie het online-element vaak een leuk extraatje van een game was, is het tegenwoordig vaak het belangrijkste element. Je ziet dit in het bijzonder bij de Massively Multiplayer Online Games (MMOG) als World of Warcraft waarin miljoenen spelers online in een gigantische gamewereld spelen. Onlinegames bieden ook mogelijkheden voor nieuwe manieren van verdienen. Naast de verkoop van deze games in de winkel wordt ook steeds vaker gebruik gemaakt van een abonnementmechanisme: spelers betalen maandelijks een bijdrage. Uiteindelijk leidt dit tot aanzienlijk grotere inkomsten waarvan een veel groter percentage direct naar de maker vloeit. Daar staat wel tegenover dat er ook continue kosten zijn voor de gebruikte servers, het monitoren van de gamewereld en het uitbreiden daarvan. Een nieuw model dat momenteel in opkomst is, zijn onlinegames die volledig gratis te spelen zijn. Echter, voor de verschillende voorwerpen die de speler in de game wil gebruiken, moet betaald worden. Wil een speler in een Role Playing Game bijvoorbeeld een beter zwaard of harnas dan moet daar met echt geld voor betaald worden. Er onstaat hier langzamerhand een volledig nieuwe markt omheen. Werden de voorwerpen in eerste instantie gekocht van de makers van het spel, zij kunnen nu ook in of buiten het spel weer worden doorverkocht aan anderen. Mogelijk zelfs met winst, omdat de speler door het gebruik ervan de kracht van het voorwerp heeft vergroot. Er zijn momenteel al mensen die volledig leven van het handelen in virtuele voorwerpen in games. Dit model vereist wel een goed systeem voor micro-payments dat wereldwijd werkt. Hoewel er vele initiatieven zijn, is er nog steeds geen algemeen geaccepteerd systeem. Lokaal kan gebruik gemaakt worden van de services van telefoonbedrijven, maar de overhead daarvoor is zeer groot. Een ander model is om credits te kopen met een creditcard en deze vervolgens in het spel te gebruiken. Microsoft zal bij de XBox 360 een geavanceerd systeem voor micro-payments introduceren. Hiermee zal dit verkoopmodel vermoedelijk een grote boost krijgen. In Nederland zijn er zeer goede bedrijfsmogelijkheden voor onlinegames. Nederland heeft na Korea het hoogste percentage gezinnen met een breedbandverbinding. En dat is een belangrijke voorwaarde. Daarnaast spreken de meeste Nederlanders Engels wat belangrijk is voor communicatie in wereldwijde onlinegames. Een aantal bedrijven in Nederland is dan ook betrokken bij het ontwikkelen en exploiteren van onlinegames. Een bekend bedrijf is Zylom dat vooral kleine internetspelletjes maakt. Khaon is een bedrijf dat bezig is met de ontwikkeling van een groot onlinespel. En ook nieuwkomers, zoals Eximion, richten zich op deze markt. Game Entertainment Europe is een nieuw Nederlands bedrijf dat zich niet zo zeer richt op de ontwikkeling van onlinegames als wel op het naar Nederland en Europa halen van de grote onlinegames uit bijvoorbeeld Amerika en Korea, deze aan te passen aan de Europese markt, en de service te regelen. Als dat bedrijf succesvol is, zal het ook een prima distributieplatform voor nieuwe game-ontwikkelaars bieden. Serious games Er zijn ook uitgebreide mogelijkheden voor serieuze gametoepassingen. Onderwijs is een sterke groeimarkt. Langzaamaan begint daar het besef door te dringen dat spelen die verder gaan dan rekenopgaven en woordjes leren een nuttige aanvulling zijn op het bestaande onderwijs. Nederlandse bedrijven als Ra.Nj en Ijsfontein spelen daar op in en maken al jaren games met een educatief doel. Het spel Professionals van Ra.Nj is bijvoorbeeld bedoeld voor VMBO-leerlingen om meer over installatietechniek te leren. Het spel heeft twee belangrijke internationale prijzen gekregen. De budgetten voor deze spelen zijn nog klein, maar dat zal veranderen, zeker als men in staat is een internationale markt aan te spreken. De grootste markt voor serious games is momenteel ongetwijfeld de simulatormarkt. Bedrijven als TNO en Thales ontwikkelen al jaren grootschalige simulatoren, onder andere voor defensie. De vliegtuigsimulatoren zijn al vele jaren in gebruik. Een piloot van een modern passagiersvliegtuig doet tegenwoordig zijn volledige training in een simulator. De eerste vlucht in een echt toestel is met passagiers aan boord tijdens een gewone lijndienst. Maar ook steeds meer andere vaardigheden kunnen met simulatoren worden getraind. Zo worden tegenwoordig door bijvoorbeeld Esemble virtuele trainingen voor hulpdiensten gemaakt. Drie Nederlandse bedrijven (TNO, Green Dino, V-Step) brengen momenteel een rijsimulator op de markt voor gebruik bij normale rijlessen. En een bedrijf als Pro Systems maakt een brandblussimulator. Hiermee kan in een paar minuten getraind worden hoe een brand het beste geblust kan worden. Momenteel is deze nog primair bedoeld voor de brandweer maar een dergelijke oefening zou iedereen in feite een keer gedaan moeten hebben. De mogelijkheden gaan nog veel verder. Simulatietrainingen voor machinisten, scheepsloodsen, automonteurs en zelfs secretaresses zijn al mogelijk en veel andere beroepen en taken zullen de komende jaren volgen. Ook in marketing spelen games een steeds belangrijkere rol. Een actueel thema is reclame in games. In veel racegames wordt bijvoorbeeld al (betaalde) reclame gemaakt via billboards langs de route. De inhoud hiervan kan via internet door de producent worden aangepast. Een andere ontwikkeling is om specifieke games voor producten te maken. Hiermee wordt de gebruiker bijvoorbeeld iets verteld over het productieproces of hem wordt getoond hoe het product goed te gebruiken is. Hierbij lopen marketing en instructie in elkaar over. Er mag worden verwacht dat productpresentaties via internet de komende jaren steeds meer mogelijkheden bieden om de producten virtueel te gebruiken. Gamingelementen zijn hierbij essentieel. Nederland heeft uitstekende mogelijkheden om een belangrijke speler te worden op het gebied van games. Het niveau van opleiding en onderzoek is hoog. Dutch design is wereldwijd vermaard. En de creatieve industrie is door de overheid hoog op de innovatieagenda gezet. Het is een uitdagende en spannende bedrijfstak die het imago van de hele ICT-bedrijfstak aanzienlijk kan verbeteren. Prof.dr. Mark Overmars (http://www.cs.uu.nl/ ~markov) is als hoogleraar Informatica verbonden aan de Universiteit Utrecht. Samen met TNO Defensie en Veiligheid en de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht behoort Overmars tot de initiatiefnemers van het Center for Advanced Gaming and Simulation.Opleidingen Bestaande en nieuwe gamebedrijven hebben medewerkers nodig. De game-industrie heeft tegenwoordig behoefte aan specialisten. Medewerkers moeten of goede programmeurs zijn, of goede animators, of bijvoorbeeld goede vormgevers. Echter, ze moeten wel gevoel hebben voor de andere aspecten van game-ontwikkeling en ze moeten in staat zijn om in een multidisciplinair team samen te werken. De afgelopen jaren is een aantal opleidingen in Nederland ontstaan die dergelijke specialisten opleiden. De opleiding ‘Game Design and Development’ van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht heeft een volledige opleiding tot game-ontwerper waar momenteel de eerste studenten afstuderen. En aan de Universiteit Utrecht kan men binnen de Informaticaopleiding een mastersprogramma ‘Game and Media Technology’ volgen. Deze en andere Utrechtse opleidingen hebben zich verenigd in het Utrecht Platform for Game Education and Research (Upgear, zie www.upgear.nl). Het platform presenteert zich officieel op vrijdag 25 november gedurende de GameExpo in Utrecht. Ook aan de Universiteit van Amsterdam is men bezig met een mastersprogramma in de richting van gaming. En diverse hogescholen hebben opleidingen (bijvoorbeeld InHolland) of starten deze binnenkort (bijvoorbeeld bij de NHTV in Breda).