Technofilosofisch Tinderen
- Steden gebruiken steeds vaker digital twins om de publieke ruimte te organiseren
- Om daar inspraak in te hebben moeten burgers wel begrijpen hoe digital twins werken maar de meesten hebben dat niet
- Hoe bevraag je ze dan toch over wat ze met digital twins zouden willen doen?
Steeds vaker worden digital twins gebruikt om de publieke ruimte anders te organiseren. Dat heeft invloed op het welzijn van burgers. Maar de meeste burgers hebben weinig kennis over die technologie, zien Anne-Marie Sweep, Brishna Nader en Bart Wernaart. Hoe bevraag je hen dan toch over wat ze wel of niet met digitaltwin-technologie willen?
Fontys Hogescholen, Hogeschool Rotterdam en de Waag bundelen de komende twee jaren hun krachten met het door het NWO gefinancierde project ‘The quality of life in smart urban spaces: a Public Stack approach to the smart city’. Het hoofddoel is om de publieke ruimte in de slimme stad meer open en democratisch te maken. Zodat iedereen over ethiek en (digital twin) technologie mee kan denken. Een van de onderzoeksprojecten hierin is om burgers mee te laten ontwerpen aan digitaltwintechnologie die potentieel kan worden ingezet door lokale overheden om het welzijn van burgers te bevorderen.
Black mirror of schat aan sociale mogelijkheden?
Het virtueel nabootsen van mensen, objecten, systemen of zelfs complete steden neemt een enorme vlucht. Digitaltwintechnologie maakt het mogelijk om aan de hand van een virtuele kopie van de werkelijkheid, te onderzoeken hoe te reageren op toekomstige ontwikkelingen, zonder dat je hoeft te gaan experimenteren in de ‘echte’ wereld. Dit levert allerhande voordelen op, en kan dus een bijdrage leveren aan optimalere besluitvorming waarin beter geanticipeerd wordt op verschillende toekomstscenario’s (Jones et al. 2020). Tegelijkertijd levert het een aantal prangende ethische vraagstukken op die hoognodig geadresseerd moeten worden. Denk daarbij aan zorgen rondom privacy, informed consent, autonomie, data bias, transparantie, of discriminatie (zie bijvoorbeeld Huang et al., 2022 in de context van health tech). Het simuleren van de werkelijkheid wordt al volop toegepast in o.a. autotechniek, stedenbouw en gezondheidzorg (Ortt & Tiihonen, 2023). De ontwikkelingen gaan hard. En de kennis en besluitvorming rondom toepassing in de publieke ruimte ligt voornamelijk bij ontwikkelaars en “overheid”.
Maar hoe verhouden burgers zich tot de morele en ethische consequenties van deze technologie? Tot een digitale versie van jezelf (Belk, 2016), je eigen hart of je dementerende ouder? Kunnen mensen zich voorstellen hoe hun leven zich in zo’n digitale werkelijkheid zal ontwikkelen en wat ze daarbij wel of niet wenselijk vinden? In toenemende mate zal Digital Twin technologie een impact hebben op hoe we onze publieke ruimte organiseren, en welke beslissingen we daarin nemen. We zien een brede belangstelling onder lokale overheden die willen weten hoe ze met digital twins kunnen experimenteren om beter te anticiperen op ontwikkelingen op uiteenlopende gebieden, zoals stadsmobiliteit, (preventieve) gezondheidszorg, surveillance of (belasting) fraude. In Eindhoven onderzoeken we vanuit het Stadslab hoe we het burgerperspectief hierin op een betekenisvolle manier kunnen meenemen. En dat is best een uitdaging, zeker omdat degene die het betreft vaak geen idee heeft wat een digital twin is, laat staan wat ze ervan vinden.
Technologie in de publieke ruimte
Volgens het Stack-model van de Waag komen burgers op drie verschillende manieren in aanraking met technologie. Ten eerste als consument binnen een commerciële overeenkomst. Ten tweede als subject: als inwoner van een land of een stad, met rechten en plichten. Denk aan flitspalen in het verkeer of digitale belastingaangifte. Deze technologieën worden in de regel “top down” ingezet. Ten derde – en waar het in dit onderzoek om draait- is er technologie die op vrijwillige basis door de burgers zelf wordt gebruikt om hun leven(s) te verrijken. In het model van de Waag heet dit laatste de "the public stack”. Universele waarden als gezondheid, welbevinden, connectie, inclusiviteit en diversiteit spelen daar bijvoorbeeld een rol, waarbij burgers in interactie met deze technologie deze waarden willen waarborgen of realiseren.
Figuur 1: The Public Stack: https://publicstack.net/
Maar hoe weet men wat er leeft bij de burgers van een smart city?
Om zoveel mogelijk “gewone mensen” te bevragen over wat men wel of niet zou willen met Digital Twin technologie in de publieke ruimte, focust het onderzoeksteam van het Fontys lectoraat Moral Design Strategy, zich op het optimaliseren van de Moral Data City Hunt (MDCH),[1] een open, democratische, maar vooral laagdrempelige onderzoeksmethode om in de stad mensen dilemma's rond technologie voor te leggen. Met de vraag: waar “schuurt het” in de smart city als het gaat om dromen en doemscenario's rondom digital twin technologie in de werkelijkheid?
De opgehaalde dilemma’s komen tot stand door samen met Eindhovense kunstenaars, onderzoekers en ontwerpers, bij kinderen, studenten en senioren, “de schurende zaken” op te halen. Deze groepen kunnen bij uitstek vrij denken over digital twin technologie, en hebben daarbij geen commercieel- of overheidsbelang. Kinderen groeien op met nieuwe technologie, hun voorstellingsvermogen en open mind geven een kijkje in de wereld van morgen, Senioren hebben hun leven al grotendeels achter zich en hebben levenservaring en wijsheid rondom kwetsbare zaken als gezondheid, sociale contacten en welbevinden. Samen vormen zij een denktank vol collectieve wijsheid die input levert voor het veldonderzoek. Kunstenaars kunnen met beeldende interventies dit proces faciliteren, door bijvoorbeeld verschillende ideeën over de toekomst van digitale twin-technologie om te zetten naar concrete visuals.
Technofilosofisch Tinderen
De opgehaalde dilemma’s vormen de gespreksstof voor de de MDCH (ontwikkeld door Fontys Hogeschool). Een onderzoeksmethodiek, die de crowdsourced dillemma's (Alizadeh, T. 2018) voorlegt aan de (rest van) de stad.
Bij de MDCH bevragen studenten zoveel mogelijk verschillende mensen in de verschillende stadswijken op plekken waar doorgaans veel lokale ‘traffic’ is. Denk aan een supermarkt, een bushalte of op de wijkmarkt, met het doel om op een laagdrempelig over digital twin technologie te filosoferen. De gespreken worden gevoerd met behulp van een gebruiksvriendelijke app.
Het idee voor de app is gebaseerd op het bewezen succes van technologieën waarbij moeilijke, intuïtieve beslissingen relatief snel in een swipe beweging kan worden genomen, zoals op een datingsite (Tinder, Bumble etc.), of woningaanbod site (Funda). Maar specifiek op het idee van comperatief beoordelen, een methode uit het onderwijs, die wordt gebuikt om complexe vaardigheden bij studenten collectief te beoordelen, waarbij de expertise van Fontys goed van pas komt.
Dilemma's naast elkaar
De verschillende dromen en doemscenario’s rondom digital twin technologie zullen als dilemma's naast elkaar worden geplaatst zodat een grote groep respondenten intuïtief en snel voorkeuren kan aangeven. De onderliggende ontwerpprincipes zijn daarbij allereerst inclusiviteit (rekening houdend met bijv. bijvoorbeeld taal- en leesniveau), maar zeker ook gemak (swipen versus een lange enquete invullen) en het stimuleren van open en persoonlijke gesprek over welbevinden, technologie en ethiek (Casais, M., Mugge, R., & Desmet, P. 2016). Door de verschillende visualisaties rondom twin-technologie naast elkaar te leggen kunnen burgers comparatief beoordelen (of technofilosofisch tinderen, zo je wilt) waardoor steeds verder gefinetuned kan worden welke scenario’s met digitale twin-technologie wenselijk zijn om te gebruiken in de stad ter bevordering van het welzijn van burgers. Hiermee wordt recht gedaan aan de genuanceerdheid die een waardenoordeel over technologie kan hebben, en wordt een toepassing niet meteen platgeslagen als een oneigenlijk vraagstuk waarin bijvoorbeeld gekozen moet worden tussen ‘privacy’ en ‘gezondheid’.
Naast de comparatieve beoordeling van de scenario’s vinden filosofische gesprekken plaats met de respondenten: hiervan worden de uitgesproken teksten opgeslagen en linguïstisch geanalyseerd aan de hand van een zogeheten Personal Value Dictionary (Ponizovskiy et al., 2020). Hierdoor kunnen gesproken teksten gekoppeld worden aan een onderliggend waardenpalet (gebaseerd op de universele waarden van Schwartz et al., 2012). Hierdoor weten we niet alleen praktisch welke digitaltwinscenario’s met elkaar schuren, maar ook welke waarden hieraan toegedicht worden door de individuele respondenten. De volledige dataset kan uiteindelijk gebruikt worden om in kaart te brengen welke schurende kwesties de toepassing van digitaletwintechnologie ontstaan wanneer ze in de wijk gevisualiseerd worden, en welke designprincipes dus leidend kunnen zijn in het verder doorontwikkelen van beleid en toepassingen van deze technologie. Op deze manier doet de smart city recht aan wat er leeft bij haar bewoners. Zodat wat nu nog vooral onderbuikgevoelens lijken, bruikbare onderzoeksdata worden voor bestuurders en beleidsmakers.
Referenties
[1] https://bron.fontys.nl/prestig...
Alizadeh, T. (2018, May). Crowdsourced smart cities versus corporate smart cities. In IOP conference series: Earth and environmental science (Vol. 158, No. 1, p. 012046). IOP Publishing.
Belk, R. (2016). Extended self and the digital world. Current Opinion in Psychology, 10, 50-54.
Casais, M., Mugge, R., & Desmet, P. (2016). Using symbolic meaning as a means to design for happiness: The development of a card set for designers. DRS2016: Future-Focused Thinking, 1553-1571.
Huang, P. H., Kim, K. H., & Schermer, M. (2022). Ethical issues of digital twins for personalized health care service: preliminary mapping study. Journal of Medical Internet Research, 24(1), e33081.
Jones, D., Snider, C., Nassehi, A., Yon, J., & Hicks, B. (2020). Characterising the Digital Twin: A systematic literature review. CIRP journal of manufacturing science and technology, 29, 36-52.
Metzgar, M. (2016). Using adaptive comparative judgement to assess student work in an MBA course. International Journal for Infonomics, 9(3), 1217-1219.
Ponizovskiy, V., Ardag, M., Grigoryan, L., Boyd, R., Dobewall, H., & Holtz, P. (2020). Development and Validation of the Personal Values Dictionary: A Theory–Driven Tool for Investigating References to Basic Human Values in Text. European Journal of Personality, 34(5), 885-902. https://doi.org/10.1002/per.2294
Roland, RO. & Tiihonen, LV. (2023). The Technology Monitor 2022: Digital twins in an Urban Environment. Netherlands Study Center for Technology Trends. May, 2023,
Schwartz, S. H., Cieciuch, J., Vecchione, M., Davidov, E., Fischer, R., Beierlein, C., Ramos, A., Verkasalo, M., Lönnqvist, J.-E., Demirutku, K., Dirilen-Gumus, O., & Konty, M. (2012). Refining the theory of basic individual values. Journal of Personality and Social Psychology, 103(4), 663–688. https://doi.org/10.1037/a0029393
Magazine AG Connect
Dit artikel verscheen ook in AG Connect editie 8 2023. Wil je het blad ook ontvangen? Bekijk dan onze abonnementen.
Reacties
Om een reactie achter te laten is een account vereist.
Inloggen Word abonnee