Verbod op spam door rechter is halfslachtig

Omdat de kosten voor het verzenden van e-mail erg laag zijn, is het voor een adverteerder het aantrekkelijkst om miljoenen e-mails te versturen in de hoop dat een aantal mensen reageert. Een krant die per telefoon abonnementen verkoopt, zal zich hooguit eens in het halfjaar melden, terwijl de gemiddelde e-mail-gebruiker elke dag ongevraagde reclame-mail ontvangt. Die ongevraagde bulk- e-mail wordt ongeacht de boodschap aangeduid als ‘spam’. Een mailtje naar een onbekende naar aanleiding van zijn website valt hier niet onder, ook al is het ongevraagd. Een mailtje dat oproept om vooral op een bepaalde politieke partij te stemmen naar duizenden mensen wel. Spam wordt voor steeds meer e-mail-gebruikers een steeds groter probleem. In kort geding heeft de rechter beslist dat Ab.Fab geen commerciële e-mails meer mag sturen naar XS4ALL-klanten. Per overtreding geldt een strafsom van 50 euro, met een maximum van tweeëneenhalf miljoen euro, door Ab.Fab aan XS4ALL te betalen. De rechter komt tot de conclusie dat XS4ALL Ab.Fab het gebruik van zijn voorzieningen voor e-mail mag ontzeggen, aangezien XS4ALL de eigen klanten ook verbiedt spam te versturen en zich geen vervoersverplichting heeft opgelegd. De rechter wijst echter de klachten van een aantal klanten van XS4ALL af, met de opmerkelijke redenering dat deze klanten geen gebruik hebben gemaakt van de door Ab.Fab aangeboden ‘unsubscribe’-mogelijkheid. De rechter gaat hierin voorbij aan het feit dat het College voor de Bescherming van de Persoonsgegevens van mening is dat e-mail-adressen, net zoals telefoonnummers, persoonsgegevens zijn, en dat het dus verboden is lijsten van e-mail-adressen te verzamelen of op te kopen zonder toestemming, laat staan ze te gebruiken voor doeleinden waar vooraf geen toestemming voor verleend is. In feite zegt de rechter dat individuen niet mogen klagen over opt-out spam zonder eerst bij de spammer te klagen; maar de klacht is nu juist dat de houders van e-mail-adressen niet eens zouden moeten hoeven klagen. De uitspraak legitimeert de door Ab.Fab gehanteerde opt-out methode, waarbij zonder toestemming e-mail-adressen verzameld en gebruikt worden, tenzij de provider van de ontvanger zelf spam verbiedt. De rechter heeft de zaak niet getoetst aan de Telecommunicatie Wet, noch aan de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WPB), terwijl beide naar analogie van de regelingen voor telefonische reclame en reclame per fax aanknopingspunten bieden om opt-out spam te verbieden. In het ergste geval zullen Nederlandse spambedrijfjes nu bedrijf na bedrijf uitkiezen om te spammen, totdat ze een akelige brief van de advocaat van dat bedrijf krijgen. Of richt de eigenaar van Ab.Fab, Thijs Cobben, een nieuw bedrijfje op, speciaal om XS4ALL-klanten te spammen. Het vonnis is immers geen algemeen geldend verbod, terwijl de WBP dit wel is. Een uitspraak op basis van de WBP zou een signaalwerking voor de rest van Europa hebben, aangezien de WBP de Nederlandse implementatie is van een Europese Richtlijn. Het kwalijkste is dat de rechter niet erkent dat het sturen van ‘unsubscribe’-berichten onverstandig is, aangezien dit alleen maar aan de spammer bevestigt dat het adres inderdaad gelezen wordt. Aan de andere kant geeft dit vonnis providers en bedrijven met een eigen netwerk een impuls om expliciete regels te maken tegen spam door de eigen gebruikers. Een bedrijf dat zichzelf oplegt niet te spammen, kan zelf immers spammers – binnen de landsgrenzen – juridisch aanpakken. Bij het verzenden van commerciële boodschappen via e-mail dient een bedrijf ondanks dit beperkte verbod toch goed na te denken over de vereisten die de WBP stelt; deze strijd is immers nog niet gestreden. Het verdient aanbeveling in ieder geval gebruik te maken van zogeheten ‘double opt-in’, waarbij een gebruiker die zijn e-mail-adres opgeeft via dat adres om een bevestiging wordt gevraagd alvorens commerciële mail te sturen. Zo voorkom je dat je een derde iemand opgeeft voor een commerciële nieuwsbrief. Dat is niet onbelangrijk. Niet-gewenste mail kan een bedrijf nu, naast imagoschade, 50 euro per stuk kosten. W.F van den Berg is student kunstmatige intelligentie aan de Vrije Universiteit.Bijdragen in de rubriek Opinie staan los van de redactionele opvattingen van AG. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen te redigeren en in te korten. Bijdragen voor de rubriek kunnen worden gestuurd aan: ag@wkths.nl onder vermelding van ‘opinie’.