Digitaal rechercheren: 'Je moet steeds een stap voor zijn'

De wereld digitaliseert steeds sneller, en dat geldt ook voor de wereld van fraude en criminaliteit. ICT speelt dan ook een steeds prominentere rol in recherchewerk. Bij de Politie en de FIOD bijvoorbeeld. En ook bij de Inlichtingen- en Opsporingsdienst van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA-IOD), die bij praktisch elk onderzoek forensisch IT rechercheurs inzet. Victor is een van hen.

Eerst leren rechercheren

Hij begon 5 jaar geleden, na zijn hbo-opleiding Forensisch IT, in de rechercheopleiding van de NVWA-IOD. Victor: ‘Daar leer je de basis van het rechercheren, hoe je een onderzoek van begin tot eind doorloopt. Daarna ga je de diepte in, in je eigen specialisatie.’ Voor Victor was dat bij het Digiteam, een groeiend team dat zich helemaal toelegt op digitaal rechercheren.

Welke data kunnen we al binnenhalen? En welke ict-middelen gebruikt de verdachte?

‘Wij zijn al tijdens de voorbereiding betrokken bij een strafrechtelijk onderzoek. We bekijken in een vroeg stadium wat er voor interessants te halen valt op digitaal gebied. Welke data kunnen we binnenhalen rondom een verdenking, welke ict-middelen en -systemen gebruikt de verdachte, waar staat e-mailadata opgeslagen? Dat soort zaken kunnen we vóór het eigenlijke onderzoek al bekijken.’ 

Actiedag: bewijsmateriaal in beslag

Zo’n onderzoek mondt uiteindelijk regelmatig uit in een actiedag. ‘Die dag is voor ons bij de IOD een hoogtepunt, dan ga je naar het bedrijf of de woning van de verdachte om die te doorzoeken en om (digitaal) bewijsmateriaal in beslag te nemen. Het zijn praktisch altijd telefoons, laptops,  desktops of zelfs een heel bedrijfsnetwerk dat veiliggesteld moeten worden. Ook het onsluiten en ter beschikking stellen van de digitale data aan de onderzoeksteams hoort bij ons werk.’ 

Naar het cellencomplex

Actiedagen zijn gepland, maar het werk is soms ook ad hoc. ‘Zoals die keer dat er in een groot onderzoek 2 verdachten waren aangehouden en ik naar het cellencomplex moest om telefoons op te halen en uit te lezen. Ik heb een heel rits gewiste WhatsApp-berichten kunnen achterhalen die belangrijk bewijsmateriaal leverden voor de case. Dat is echt super, als je zo je team helpt en bijdraagt aan het oplossen van een zaak.’

Altijd up to date zijn

‘Ik heb een lichte voorliefde voor telefoons uitlezen, collega’s zijn bijvoorbeeld weer heel goed in bedrijfsnetwerken. Maar in principe moet je alles kunnen op it-gebied en dat maakt dit werk ook zo gaaf. Het betekent ook dat je altijd up to date moet zijn; technische ontwikkelingen gaan zo razendsnel. Je kunt nooit teren op wat je nú weet, je moet steeds een stapje verder zijn. Daar zorg je deels zelf voor, we krijgen alle kansen om cursussen te volgen en we wisselen veel kennis uit met de Politie, de FIOD en andere opsporingsdiensten.’

Vrijheid en autonomie

‘Natuurlijk zou ik dit werk ook bij een commercieel bedrijf kunnen doen, maar ik heb bewust gekozen voor de overheid vanwege de maatschappelijke rol. En we hebben hier als rechercheurs meer opsporingsbevoegdheden, we zijn allemaal Algemeen Opsporingsambtenaar. Dat maakt het werk interessanter. Bovendien heb ik bij de NVWA veel vrijheid en autonomie in m’n werk én werk ik met leuke, betrokken  collega’s. Allemaal pluspunten!’

Victor:

• Deed de hbo-opleiding Forensisch ICT aan de Hogeschool Leiden
• Liep stage bij de NVWA en bij BDO accountants
• Werkt sinds eind 2017 bij de NVWA
• Is in zijn vrije tijd ook veel bezig met computers (‘ik ben de helpdesk voor familie en vrienden’)
• Gamet, sport veel en heeft een druk sociaal leven.

Benieuwd naar werk het werk van (IT) rechercheur bij de NVWA? Kijk op WerkenbijdeNVWA.nl.