Regio’s zitten niet stil met medische beeldenuitwisseling

Daarom biedt zijn bedrijf zorginstellingen de mogelijkheid om eenvoudig beelden met andere zorginstellingen te kunnen delen, zonder dat hierbij cd’s aan te pas komen. Beelden kunnen gedeeld worden door deze te versturen met behulp van oplossingen die gebruikmaken van de DICOM-standaard (Digital Imaging and Communications in Medicine). “Deze standaard wordt al jaren in de radiologie gebruikt en heeft onder meer als voordeel dat patiënt- en onderzoeksgegevens geïntegreerd zijn met het beeld”, licht Meijsen toe.
Hij stelt dat het fysiek versturen van de beelden niet de grootste uitdaging is, maar het op elkaar afstemmen van de verschillende systemen en werkprocessen binnen de ziekenhuizen. E.Novation levert daarom een oplossing waarbij beelden en verslagen niet alleen direct vanuit de huidige werkomgeving van de medisch specialist kunnen worden verstuurd, maar ook kunnen worden aangepast aan de workflow van de desbetreffende instellingen, zonder aanpassingen aan de informatiesystemen.

XDS-profiel
Deze oplossing kan als opstap fungeren naar het delen van beelden via een andere oplossing van de leverancier; het delen van informatie met het XDS (Cross-Enterprise Document Sharing)-profiel. Meijsen: “Hierbij wordt ervan uitgegaan dat alle informatie kan worden gedeeld binnen een gehele regio, zonder dat deze in eerste instantie daadwerkelijk verstuurd worden.” In een centraal component, de Document Registry, meldt elke instelling de locatie aan van de beelden van patiënten. “Hierdoor is het voor een andere instelling mogelijk om de verwijzing naar die beelden te raadplegen. Met een viewer kan de desbetreffende instelling de beelden bekijken en indien nodig kunnen de beelden naar de eigen omgeving worden overgehaald”, legt Meijsen uit. De beelden kunnen centraal, in de Document Repository worden opgeslagen, maar kunnen ook op de documentenserver/PACS in de desbetreffende instelling blijven staan. Beelden worden via een directe verbinding tussen de desbetreffende instellingen overgehaald.
Na de zomer staat de eerste implementatie op stapel. Diverse zorginstellingen in het noorden van het land en het Amphia Ziekenhuis in Breda zouden interesse hebben getoond in de oplossing. “De markt vraagt nu om actie, afwachten kan niet”, zegt Meijsen.

Niet afwachten
Afwachten was ook geen optie voor Peter Go, chirurg in het St. Antonius Ziekenhuis te Nieuwegein, en een van de initiatiefnemers van de pilot Medische Beelduitwisseling in de regio Utrecht. Zijn ziekenhuis richt zich samen met het UMC Utrecht, het Integraal Kankercentrum Midden Nederland en screeningsorganisatie Preventicon op borstkankerscreening, teleconsultatie en tele-learning. “Jaarlijks worden honderdduizenden vrouwen op borstkanker gescreend. Wanneer nader onderzoek nodig is, wordt een hardcopy van de röntgenfoto meegegeven voor de specialist. De kwaliteit daarvan is vaak niet voldoende voor de beoordeling, waardoor nogmaals een mammogram moet worden gemaakt. Extra belastend en een extra dosis straling”, weet Go. In 2004 begon hij met het schrijven van een businessplan, waarbij de beelden van twee digitale screeningsmammografen via internet binnen 24 uur beschikbaar moesten worden gesteld aan het ziekenhuis, in optimale beeldkwaliteit.
“Landelijke plannen in die richting waren er in die tijd nog niet en achteraf ben ik blij dat daar niet op gewacht is. De komende jaren zal vooral alfanumerieke informatie worden gedeeld en dat levert al genoeg problemen op, als ik de verhalen van de eerste regio’s die proefdraaien zo hoor. Bovendien zou grootschalige uitwisseling van mammografieën – al snel zo’n 100 MB per screeningsonderzoek – een zware belasting betekenen voor het Landelijk Schakelpunt”, denkt de chirurg.
De eerdergenoemde XDS-standaard was ten tijde van de pilot in ontwikkeling, maar nog nergens operationeel. “Vanwege de korte doorlooptijd is gezocht naar een pragmatische oplossing met een minimale implementatie-inspanning: uitwisseling van beelden via een beveiligde website en versleuteling van de onderzoeken.” Zowel de radioloog die de diagnose moet stellen als de oncologische consultenten in het multidisciplinair overleg kunnen hiervan gebruikmaken.
Go is erg tevreden: “Digitale mammogrammen worden niet meer overgedaan en binnenkort wordt de pilot uitgebreid van drie naar alle zeven ziekenhuizen in de regio.”
Het aansluiten van de ziekenhuizen gebeurt één voor één. “Je moet de organisatorische en technische kant van medische beelduitwisseling niet onderschatten. Vaak wordt er in de zorg-ICT geroepen dat de techniek het probleem niet is, maar daar ben ik in dit geval snel van teruggekomen.” Zo wordt er gewerkt met drie verschillende soorten PACS’en waarin de gegevens moeten worden geïmporteerd en ook de gebruikte firewalls en de eisen die hieraan worden gesteld verschillen nogal eens. Een ander probleem is dat de beelden aanvankelijk in een onbewerkte vorm naar de ziekenhuizen werden gezonden. Go: “Dit bleek echter op grote problemen te stuiten bij de weergave op de werkstations van de radiologen. Daarom is gekozen voor bewerkte beelden die voldoen aan standaarddisplayparameters, waardoor conversieproblemen niet meer optreden.”

Opvragen bij de bron
Verder bleek het opvragen, beschikbaar stellen en importeren van de beelden in het PACS van ziekenhuizen omslachtig en moeilijk beheersbaar. “Import in PACS kan worden voorkomen door de beelden elke keer als ze nodig zijn op te vragen bij de bron. Maar dan moet dit wel net zo snel gebeuren als wanneer artsen werken met hun eigen PACS. Technisch is dit goed haalbaar, maar in de praktijk zal het nog enkele jaren duren voordat ziekenhuizen kunnen beschikken over de vereiste infrastructuur”, waarschuwt Go.
Hij verwacht dat er een olievlekwerking van de pilot zal uitgaan. “Digitale uitwisseling van gegevens en beelden levert een enorme bijdrage aan kwaliteits- en efficiencyverbetering in de zorg. En dat komt uiteindelijk ten goede aan de patiënt.”