Nieuwe curatele door VS dreigt

Bij gebrek aan een goed uitgewerkt alternatief verlengen de Verenigde Staten de JPA, zo is de verwachting. Ofschoon de Amerikaanse overheid geen pogingen doet haar invloed te misbruiken, is de formele zeggenschap over internet veel overheden en de internetgemeenschap al jaren een doorn in het oog. Europees commissaris Viviane Reding hield deze week een krachtig pleidooi voor een volledig geprivatiseerd en onafhankelijk ICANN. Daarnaast voorziet haar plan in een multilateraal forum waarin overheden internetbeleidszaken bespreken. Zij pleit verder voor een G12, een groep overheidsvertegenwoordigers die aanbevelingen kan doen aan ICANN. Tijdens een hoorzitting deze week werden onder meer deze plannen besproken.De plannen van Reding zijn niet slecht, constateert Milton Mueller, XS4ALL-hoogleraar Internet Governance in Delft en gerenommeerd ICANN- en internetbeheeronderzoeker van de Syracuse University in New York, “Een teleurstellend deel is dat Reding een puur intergouvernementele toezichthouder voorstelt terwijl de norm in het internetbeheer is bedrijfsleven en vertegenwoordigers uit de maatschappij daarbij te betrekken.” Aan de vooravond van de hoorzitting bereidde Mueller zich voor op veel discussie. Vooral de uitwerking van de plannen vergt veel aandacht, bijvoorbeeld de juridische status en het selectieproces voor de G12. Verder zijn de aansprakelijkheid van ICANN en de rol van overheden in het toezicht nog niet uitgekristalliseerd. Roelof Meijer, directeur van SIDN (Stichting Internet Domeinregistratie Nederland), nam ook deel aan de hoorzitting. Hij vreest dat met de G12-groep een stap terug in de tijd wordt gedaan. “De besluitvorming en advisering komt zo in handen van een klein groepje belanghebbenden. Uit de ervaring met ICANN en de GAC [het huidige adviesorgaan] blijkt dat de advies- en beleidsvorming het best gaat met het consulteren van een brede groep belanghebbenden.”In de aanloop naar september is de Amerikaanse National Telecommunications and Information Administration (NTIA) een consultatieprocedure begonnen rond de vraag hoe het beheer na 30 september moet worden ingericht. “Het blijft merkwaardig dat de Verenigde Staten daarover beslissen maar dat is historisch zo gegroeid”, zegt Meijer. Belanghebbenden kunnen tot 1 juli reageren op het schriftelijk verzoek om inbreng. Meijer: “Het is spannend te zien hoe de nieuwe regering onder president Obama omgaat met deze problematiek.”Na de mislukte WSIS-top in Tunis in 2005 lijkt weinig vooruitgang te zijn geboekt in de internationale consensus over het internetbeheer. Veel westerse democratische landen zien graag een volledig onafhankelijke beheerorganisatie met een toezichthouder bestaande uit een brede vertegenwoordiging uit de overheden, bedrijfsleven en de internetgemeenschap. Bestuurders van een aantal snelgroeiende economieën, zoals China, zien echter graag een grote overheidsbemoeienis bij het beheer. Ook zijn er landen die de verantwoordelijkheid het liefst bij de Verenigde Naties leggen.Meijer is het eens met Redings oproep tot privatisering van ICANN zodra een goede alternatieve toezichtstructuur is ingericht. “Europa heeft zich tot nog toe niet krachtig opgesteld in het Internet Governance Forum (IGF). Door de onrustige situatie in India heeft Europa ook niet deelgenomen aan het derde IGF in Hyderabad eind 2008. Als de EU en de individuele lidstaten niet actief deelnemen, bestaat het gevaar dat de opkomende economieën straks bepalen hoe het beheer op internet wordt geregeld.”Overigens relativeert Meijer het belang van ICANN. Verschillende andere organisaties zijn ook betrokken bij de inrichting van internet. Hij doelt op landenorganisaties zoals zijn eigen SIDN, maar ook bijvoorbeeld organisaties als RIPE-NCC en knooppunten als AMS-IX.