Inspectie: hackteam politie moet werkwijze verbeteren

De politie kreeg in maart vorig jaar de bevoegdheid om op afstand informatie van apparatuur te halen. Dit mag alleen als iemand verdacht wordt van een ernstig misdrijf zoals georganiseerde criminaliteit of terrorisme. Het Openbaar Ministerie moet wel vooraf een verzoek indienen bij de rechter-commissaris, voor een apparaat door de politie gehackt mag worden. Ook moet het speciale hackteam zich aan diverse regels houden.

Deze speciale bevoegdheid werd vorig jaar acht keer ingezet, schrijft de Inspectie JenV in zijn verslag. Hoewel de politie de hackbevoegdheid volgens de inspectie goed heeft opgepakt, zijn er nog wel een aantal verbeterpunten. Zo werden niet alle verrichte handelingen volledig vastgelegd. Volgens de wet moet er tijdens het binnendringen en onderzoeken een video opgenomen worden van de beeldschermen van het team. Maar die opnames waren vorig jaar niet compleet. 

De incomplete beelden maakten het werk van de inspectie moeilijker, zo schrijft zij. "Doordat niet alle handelingen volledig zijn vastgelegd, kan de Inspectie JenV niet vaststellen of het team iets onrechtmatigs heeft gedaan dat de verkregen gegevens onbetrouwbaar maakt." De inspectie benadrukt echter dat er op basis van de handelingen die wel vast zijn gelegd, geen aanwijzingen zijn gevonden dat het team buiten zijn boekje is gegaan. 

Tools goedkeuren

De Inspectie JenV denkt daarnaast dat er verbeteringen nodig zijn waarmee voorkomen kan worden dat bewijs in rechtszaken kan worden betwist. Het gaat dan bijvoorbeeld om de inzet van technische hulpmiddelen en het beheersen van veiligheidsrisico's. 

De politie kan bijvoorbeeld speciale software gebruiken om informatie te verzamelen op een apparaat. Dergelijke software moet door een apart aangewezen keuringsdienst worden goedgekeurd als 'technisch hulpmiddel'. Het liefst gebeurt dat vooraf, maar dat kan ook achteraf. Volgens de Inspectie JenV waren er echter zes zaken waarbij technische hulpmiddelen niet vooraf werden goedgekeurd. Bij vijf zaken werd zelfs helemaal niet om een keuring gevraagd. Bij de zesde zaak gebeurde dat achteraf wel, maar werd het hulpmiddel niet goedgekeurd. 

De inspectie wijst erop dat de betrouwbaarheid en herleidbaarheid van het bewijsmateriaal dan op een andere manier moet zijn veiliggesteld. Maar dergelijke aanvullende waarborgen trof de inspectie niet aan. "Dat wil niet zeggen dat die er niet waren. Een officier van justitie die de politie een bevel voor digitaal binnendringen geeft, kan andere waarborgen treffen die niet door de politie worden uitgevoerd. De Inspectie JenV houdt echter geen toezicht op het handelen van een officier van justitie."

Bewijs veilig houden

De verkregen gegevens moeten vervolgens door de politie ook veilig worden gehouden, om te voorkomen dat ze in verkeerde handen vallen. Maar volgens de inspectie heeft de politie niet getest hoe effectief de getroffen maatregelen zijn. Daarnaast wil de Inspectie JenV dat de politie een intern kwaliteitssysteem inricht, om tekortkomingen tijdig op te sporen en te verhelpen.