Exodus van externen bij Belastingdienst
De dienst zegt desgevraagd dat projecten die voor de Belastingdienst belangrijk zijn, zullen doorgaan, andere niet. “Het zou zo kunnen zijn dat er straks weer externen worden ingehuurd”, zegt Jelle Wijkstra, woordvoerder van de Belastingdienst. Volgens hem komt de beslissing om afscheid te nemen van een belangrijk deel van de extern ingehuurde medewerkers rechtstreeks voort uit de vereenvoudigingsoperatie, waar de Belastingdienst sinds 2007 aan werkt. “We willen scherper dan voorheen sturen op de inzet van externe medewerkers. Daar zijn strategische keuzes voor nodig, die nog worden gemaakt. Daarover informeren we de Tweede Kamer zodra we eruit zijn.”De Belastingdienst begon in 2007 met een omvangrijk vereenvoudigingsprogramma onder de naam Complexiteitsreductie. Aanleiding waren de grote IT-problemen waar de dienst mee kampte: de polisadministratie van operatie-Walvis (administratieve lastenverlichting sociale verzekeringswetten), zoekgeraakte gegevens van belastingplichtigen en grote hoeveelheden klachten van burgers en bedrijven over de uitvoering van toeslagen, loonheffingen, de inkomensafhankelijke bijdrage aan de Zorgverzekeringswet en de inkomstenbelasting.Doel van het programma – dat tot 2012 doorloopt – is de automatisering van de Belastingdienst flexibeler, simpeler, robuuster en opener te maken. In 2009 moeten alle bestaande applicaties, licenties en technieken zijn opgeschoond. Daarnaast moeten er generieke basisvoorzieningen voor het berichtenverkeer van de Belastingdienst naar burgers en bedrijven komen en een portal. Ook wil de Belastingdienst systeemkoppelingen via een servicebus realiseren en een contentmanagementsysteem hebben draaien. Overbodige systemen moeten verdwijnen, bestaande systemen moeten op de nieuwe basisvoorzieningen worden overgezet.Voor de periode van 2008 tot 2012 nam de Belastingdienst zich ook voor meer grip te krijgen op de ICT-ontwikkelingen. Er kwam een extra MT-lid, CIO Wim Sijstermans werd belast met ICT-regie en -architectuur. Op het directoraat-generaal werd een aparte regie-eenheid opgezet om de ICT-ontwikkelingen en de aansluiting van de processen van de Belastingdienst en de backoffice van de e-overheid te verbeteren.De vereenvoudigingsoperatie en de regie-inspanningen beginnen hun vruchten af te werpen, claimt de Belastingdienst. Aan IT-regie heeft het lang ontbroken bij de Belastingdienst. Toch roept het wegsturen van zoveel externen tegelijk vragen op. Waarom de helft van de externen wegsturen, voordat duidelijk is welke projecten doorgaan en welke niet? De Belastingdienst heeft voor deze volgorde van stappen gekozen om snel de budgetoverschrijding af te wenden. Maar de nieuwbouwprojecten die de Belastingdienst wel wil afmaken, zullen te lijden krijgen van de exodus van externen. Alleen al door de onrust in de gehele organisatie die een ingreep als deze onvermijdelijk met zich meebrengt. Het tijdelijk stilleggen doet die projecten geen goed en de planningen worden niet gehaald. Ook is onduidelijk waardoor de dreigende budgetoverschrijding van 50 tot 80 miljoen op een totaalbudget van 220 miljoen voor nieuwe IT-projecten, heeft veroorzaakt. Ter vergelijking: operatie-Walvis, de koppeling van UWV en Belastingdienst in de problematische Polisadministratie, was in 2006 in zijn eentje goed voor een budgetoverschrijding van 30 miljoen euro. Nam de Belastingdienst te veel hooi op zijn vork als het om nieuwe IT-projecten gaat? Daarop blijven de woordvoerders van de Belastingdienst en het ministerie van Financiën het antwoord nog schuldig. De maatregel is volgens woordvoerder Wijkstra niet genomen om een substantiële verlaging van de tarieven die voor de externe krachten moet worden betaald, te bewerkstelligen. “Tariefsverlaging was geen doel, maar het kan wel een gevolg van de ingreep zijn.” Er is volgens hem ook geen relatie te leggen met de kredietcrisis of de omgeslagen arbeidsmarkt voor IT-professionals.Ooit werd de Belastingdienst gezien als voorloper en trots van de elektronische overheid en e-dienstverlening, maar die tijd is voorbij. In het recente verleden stond de dienst er herhaaldelijk gekleurd op met blunders en grove fouten in de IT-operatie. Om de schade aan het imago als sterke IT-club met lef te herstellen, zal er nog jaren keihard gewerkt moeten worden en mag er niets meer mis gaan. Een extra lastige opgave nu de Belastingdienst voor de ingrijpendste en grondigste herziening ooit van zijn systemen, producten en marktbenadering staat. Vanaf de zijlijn gezien lijkt dit geen goed moment om het complete leger aan extern ingehuurde medewerkers tegen je in het harnas te jagen.