Cambridge Analytica alsnog aangeklaagd door VS

Zowel Nix als Kogan zijn al akkoord gegaan met beperkende voorwaarden van de FTC voor hoe zij in de toekomst business zullen voeren. Daarbij wordt de twee ook verplicht om alle persoonlijke informatie die zij hebben vergaard te wissen of te vernietigen. Het is hierbij niet duidelijk hoe het zit met data die via Cambridge Analytica is overgedragen aan andere personen en organisaties.

Internationaal dataweb

Klokkenluiders hebben eerder al onthuld hoe het Britse bedrijf voor politieke consultingdiensten onderdeel is van een internationaal web van analytics bedrijvende zusterondernemingen. Daarbij wordt ook het Canadese AggregateIQ door de Britse privacytoezichthouder ICO (Information Commissioner’s Office) op de korrel genomen. Consultingdiensten op basis van de vergaarde Facebook-data zouden met succes zijn ingezet voor de Amerikaanse presidentsverkiezing van Donald Trump én voor de Britse afscheidingsbeweging Leave.EU. Die politieke campagne heeft het geruchtmakende Brexit-referendum weten te 'winnen'.

Deze beïnvloeding van verkiezingen heeft uitgebreide onderzoeken door verschillende toezichthouders opgeleverd. Daarbij is Facebook in Groot-Brittannië al een boete van 500.000 pond opgelegd, wat voor de ICO de hoogst mogelijke boete was. De Britse privacywaakhond en de FTC hebben hierin ook samengewerkt.

De FTC meldt nu dat Cambridge Analytica niet de beschuldigingen van de Amerikaanse toezichthouder heeft geschikt, en dat het bedrijf al bankroet heeft aangevraagd. De beschuldigingen bestaan eruit dat het bedrijf, en voormalig CEO Nix en app-developer Kogan consumenten hebben misleid. De drie partijen beweerden dat ze geen persoonlijk herleidbare informatie van Facebook-gebruikers hadden vergaard. Dit gebeurde echter wel toen consumenten werd gevraagd om enquêtevragen in te vullen in de door Kogan ontwikkelde Facebook-app GSRApp (beter bekend onder de naam 'thisisyourdigitallife').

Via-via-via: tientallen miljoenen

Via de omstreden app is ook data vergaard van de Facebook-connecties van gebruikers die zich inlieten met deze app. Die online-vrienden (en ook weer connecties dáárvan) waren zich geheel niet bewust van de app en de datavergaring die zo werd gepleegd. De app zelf is door 250.000 tot 270.000 consumenten gebruikt en daarlangs zijn gegevens geoogst van 50 miljoen tot 65 miljoen Facebook-gebruikers, aldus de FTC. Daaronder bevinden zich zeker 30 miljoen Amerikaanse consumenten.

Deze dataplundering is in de zomer van 2014 uitgevoerd en benut om persoonlijkheidsscores aan te maken voor de app-gebruikers en de verbonden Facebook-gebruikers. Vervolgens is die dataset door Cambridge Analytica, Kogan en Nix gecombineerd met informatie over Amerikaanse kiezers. Het consultingbedrijf heeft die combinatie ingezet om profielen van stemgerechtigden aan te maken en daar gericht op te adverteren met politieke boodschappen.

Afgelopen maand zou de oprichter en voormalige CEO van Cambridge Analytica nog spreken op de internationale ads-conferentie Cannes Lions. Zijn geplande aanwezigheid daar was in een discussiepanel over persoonlijke data en politieke agenda's, met daarbij focus op de moraliteit van data. Dit eerste publieke 'optreden' sinds de opheffing van Cambridge Analytica heeft tot flinke ophef geleid, ook in de datagedreven ads-industrie. Uiteindelijk heeft Nix afgezegd, nadat ook bekend werd dat tv-streamingdienst Netflix een 'guerilla'-voorvertoning bij Cannes Lions zou geven van zijn kritische documentaire The Great Hack over de hele privacy-affaire.

5 miljard boete voor Facebook

De schikkingen met Nix en Kogan zijn nu ingediend voor de fase van openbare consultatie, waarna eventueel aanpassing en formalisering volgt. De FTC kondigt de aanklacht tegen Cambridge Analytica (en de voorgenomen schikkingen met kopstukken Nix en Kogan) aan vlak voor zijn officiële bekendmaking van de grote schikking met Facebook. Het social netwerk heeft niet goed de privacy van zijn gebruikers, en het gedrag van dataplunderende apps, bewaakt. Daarvoor betaalt het bedrijf van CEO Mark Zuckerberg nu een boete van 5 miljard dollar en krijgt het veranderingen in zijn bestuursorganisatie opgelegd.